De werkkamer van Rouvoet maakt een mistroostige indruk. Verhuisdozen staan her en der in de Kamer. De wandversieringen die aan muren hingen, liggen bij elkaar op een stapel en Rouvoet loopt enigszins verweesd rond. „Het is allemaal wat onwerkelijk. Vanmorgen, woensdagmorgen, nam ik afscheid bij het ministerie van Onderwijs. Na het vertrek van Plasterk ben ik nog acht maanden daar geweest.”

Donderdag nam Rouvoet afscheid bij Jeugd en Gezin. Gevoelens van dankbaarheid en weemoed strijden om voorrang. „Dankbaarheid is er voor de gelegenheid die een christelijke partij als de ChristenUnie de afgelopen 3,5 jaar kreeg om mee te regeren. Daarmee is definitief een streep gezet door de gedachte dat christelijke politiek alleen getuigen betekent. We hebben meegeregeerd met behoud van ons eigen karakter. Dat is winst voor de christelijke politiek in ons land.”

Weemoed is er om twee redenen. „Allereerst vanwege het afscheid van de mensen met wie ik de afgelopen jaren nauw heb samengewerkt. Ik heb geleerd dat ambtenaren zeer loyaal zijn en goed werk leveren.”

Bij Rouvoet is er vooral weemoed omdat het nieuwe kabinet zijn progammaministerie opdoekt. „Het woord gezin komt in het nieuwe regeerakkoord niet eens voor. Dat is een gemiste kans.”

Dat zal Rouvoet tijdens het gesprek vaker doen: de resultaten van het kabinet-Balkenende IV vergelijken met de ambities van Rutte I. De laatstgenoemde ploeg komt er dan bekaaider af dan de eerstgenoemde.

Hebt u een zegeningenlijstje?

Rouvoet gaat verzitten en betrekt in zijn antwoord ook de resultaten van de twee andere ChristenUniebewindslieden: „Tineke Huizinga heeft als staatssecretaris met de instelling van de Deltacommissie belangrijk werk geleverd voor de toekomst van het waterbeheer in ons land.

Eimert van Middelkoop van Defensie heeft leidinggegeven aan de grootste militaire vredesmissie waaraan Nederland deelnam, in Uruzgan. Ik ben daar trots op, ondanks het feit dat het kabinet op het al dan niet verlengen van de missie viel.

Persoonlijk ben ik dankbaar dat ik in de achterliggende jaren vorm mocht geven aan het gezinsbeleid. Ik had graag de stelselherziening in de jeugdzorg ook voor mijn rekening genomen. Het voorstel ligt panklaar bij de Tweede Kamer, maar het is ons niet gegeven om dit af te maken. Een van de belangrijkste maatregelen die ik in de afgelopen periode mocht nemen, was de instelling van het kindgebonden budget. Meer dan 100.000 gezinnen met lagere en middeninkomens profiteren daarvan.

Mijn laatste beleidsdaad was het verhogen van het kindgebonden budget voor 2011. Voor gezinnen met vier kinderen waarvan de kostwinner een minimuminkomen heeft, betekent dit een koopkrachtverbetering van 500 euro op jaarbasis.

Een belangrijk wapenfeit van het kabinet als geheel is voor mij ook de manier waarop we de financiële en economische crisis te lijf zijn gegaan.

Tot slot, het kabinet heeft ook hervormd en bezuinigd. De AOW moet naar 67, zo is besloten, en voor 2011 is een bezuiniging van ruim 3 miljard afgesproken.”

En de gevoelige onderwerpen rondom de beschermwaardigheid van het leven en de vrijheid van onderwijs?

„Daar ben ik niet ontevreden over, zeker niet als ik kijk naar hetgeen ons de komende jaren te wachten staat. Ik denk dat er dan met dankbaarheid teruggekeken wordt naar dit kabinet. Het kabinet heeft positieve maatregelen genomen en verslechteringen tegengehouden. Voorbeelden van positieve maatregelen zijn de opvang van tienermoeders en het openhouden van het VBOK-huis.”

Maar u wilde toch meer verbeteringen?

„De PvdA had graag willen experimenteren met de pil van Drion, waarmee mensen die levensmoe zijn een eind aan hun leven kunnen maken. Dat is vooral door ons geblokkeerd. En wat zie je nu in het regeerakkoord? Daar is niets over afgesproken.”

En de kwestie van de ambtenaar met gewetensbezwaren tegen het homohuwelijk?

„In het regeerakkoord stond dat er wettelijke maatregelen genomen zouden worden als de betreffende ambtenaren ontslag zouden krijgen. Dat is niet gebeurd. Ik weet dat de PvdA grote moeite zou hebben met de uitvoering ervan, maar ze zouden wel moeten, want de handtekening van de toenmalige partijleider, Bos, stond eronder.”

Het wetsvoorstel over de koopzondagen heeft de eindstreep niet gehaald.

„Dat klopt, maar dat komt ook doordat het kabinet de eindstreep niet heeft gehaald. Het wetsvoorstel dat een eind maakt aan het oprekken van de toerismebepaling ligt in de Eerste Kamer. Ik moet er wel bij zeggen dat als minister Van der Hoeven van Economische Zaken er vanaf het begin harder aan had getrokken, het voorstel al door de Senaat was geweest.

In het nieuwe regeerakkoord wordt alles bij het oude gehouden. Dat betekent dus ook dat de uitholling van de toerismebepaling zal doorgaan. Dat is geen winst.”

De embryoselectie is ook niet tot staan gekomen.

„Daar kijk ik anders tegenaan. Over de embryoselectie was niets in het regeerakkoord afgesproken. Toen bleek dat staatssecretaris Bussemaker daar behoorlijk ver in wilde gaan, heb ik geëist dat haar brief aan de Kamer zou worden ingetrokken en dat er eerst in de ministerraad over gesproken zou worden. De uitkomst daarvan was niet het ideaal van de ChristenUnie, maar de brief die daarna naar de Kamer ging, was beduidend beter.”

Het VN-Mensenrechtencomité heeft Nederland een- en andermaal ter verantwoording geroepen voor de euthanasiewet. Het kabinet heeft dat niet aangegrepen om veranderingen te bewerkstelligen.

„In 2001 heb ik als Kamerlid daar aandacht voor gevraagd. In mijn rol als vicepremier kon ik niet aan bestaande wetgeving voorbijgaan. Er is in de richting van het Mensenrechtencomité nadrukkelijk voor gewaakt dat het kabinet een positief kwalitatief oordeel geeft over die wet.”

Wat ziet u als de belangrijkste oorzaak van de val van het kabinet?

„Ik zie twee redenen. De eerste is dat de PvdA net voor de gemeenteraadsverkiezingen een daad wilde stellen. Een oplossing voor de onenigheid lag binnen handbereik. Als PvdA-leider Bos minister Van Middelkoop een week had gegund om dat uit te werken, had Bos dat naar buiten toe kunnen presenteren als winst. Dat hij dat uiteindelijk niet wilde, heeft te maken met die verkiezingen, maar ook met de persoonlijke verhoudingen. Het vertrouwen tussen CDA en PvdA was niet optimaal, om het zacht uit te drukken. Als het vertrouwen er was geweest, dan was het kabinet er uit gekomen.”

Sommige christenbestuurders benadrukken dat ze niet altijd het beleid in gewenste zin kunnen ombuigen, maar dat ze in hun omgeving wel bijzondere gelegenheden krijgen om iets te laten zien van hun levensovertuiging. Hoe kijkt u daar tegenaan?

„Ik ben dankbaar dat ook ik die gelegenheid kreeg. Voor niemand met wie ik de afgelopen jaren nauw samenwerkte, was het een geheim uit welk geloof ik leef. De eerste taak van een politicus is niet om te evangeliseren, maar de manier waarop ik in het leven sta, mag wel een getuigenis zijn.

Een van mijn uitgangspunten is het Bijbelse citaat: „Houd voor het zover het van u afhangt, vrede met alle mensen.””

Wat gaat u in de komende jaren anders doen dan in de achterliggende jaren?

„Allereerst meer balans aanbrengen in de verhouding tussen werk en privé. Mijn vrouw en kinderen hebben in de afgelopen jaren ook een offer gebracht. Verder heb ik nog fysiek herstel nodig van een knieoperatie. Daarna hoop ik zeker weer te gaan sporten, bijvoorbeeld met het voetbalelftal van de Tweede Kamer. Wat ik ook ga doen, is lezen. Daar heb ik de afgelopen jaren te weinig tijd voor gehad. Er liggen nog stapels boeken te wachten.”

Bent u zich weer aan het opladen voor het werk in de Tweede Kamer?

„De knop moet om en dat proces is volop gaande. Natuurlijk heb ik even tijd nodig om om te schakelen naar mijn andere functie, maar ik heb er echt zin in. Het nieuwe kabinet moet tegengas krijgen. Nu het CDA zich zo naar rechts heeft laten duwen, is er volop ruimte voor christelijk-sociale politiek. De ChristenUnie is de enige christelijk-sociale partij van Nederland. Christelijk-sociaal ziet allereerst op een samenlevingsvisie. De ChristenUnie is conservatief én progressief. Conservatief om te behouden en uit te bouwen wat goed is en progressief om onrecht en uitwassen te bestrijden. Als ik het nieuwe regeerakkoord lees, dan begint het weer te kriebelen. Ik heb trek in de uitdaging.”