De drie hebben zojuist gerepeteerd met het Ameides Fanfare Korps. Dat gebeurt wekelijks in cultureel centrum Het Spant in Ameide. Onder de handen van het korps klinkt Elvis Presley als een goedlopende klok.

Ooit waren er twee fanfares in Ameide: een christelijke en een niet-christelijke, zegt Maks van Middelkoop (52). Zelf trad hij als achtjarig jongetje toe tot de christelijke fanfare. Ook Wim van Kekem (81) en Kees van der Grijn (55) waren al op jonge leeftijd van deze club lid. „In 1984 zijn beide korpsen samengegaan”, vervolgt Van Middelkoop. „Die fusie heeft wel wat leden gekost, want er waren over en weer mensen die écht niet met de anderen wilden samenspelen. Het lag in de begintijd lastig. De christelijke fanfare was bijvoorbeeld gewend een psalm te zingen bij de opening van de wekelijkse repetitieavond. Dat gebeurde daarna niet meer.”

Wel bestond naast Ameides Fanfare Korps een kleiner gezelschap, de Tienhovense Koperblazers. Van Middelkoop, Van Kekem en Van der Grijn behoren ertoe, samen met vijf anderen. Van april tot oktober, met uitzondering van de zomervakantie, begeleiden zij de gemeentezang in de orgelloze hervormde kerk van Tienhoven. Dat gebeurt al sinds 1955. „Het liep niet lekker met de voorzanger”, herinnert oudgediende Van Kekem zich. „Een voorzanger leidt de gemeentezang door de psalmen voor te zingen. Dat ging goed bij onze eigen dominee, die bekende psalmen opgaf. Maar bij predikanten van elders liep de gemeentezang regelmatig vast. In die tijd stond ds. C. Graafland, de latere professor in Utrecht, hier in Ameide-Tienhoven. Een lid van de christelijke fanfare heeft toen voorgesteld de gemeentezang door koperblazers te laten begeleiden. De kerkenraad nam het voorstel direct over. We begonnen met twee blazers, en breidden later uit tot de huidige acht.”

Eerst zong de gemeente op hele noten. Begin jaren zeventig ging men over op ritmisch zingen. Van Kekem: „Die overgang vond plaats zonder dat we het hadden afgesproken, het ging meer per ongeluk. Een van de muzikanten deed het gewoon.”

Van Kekem herinnert zich een hoogleraar die regelmatig in Tienhoven preekte. „Ik ben z’n naam kwijt, maar hij sprak ook wel op de radio. Die professor was heel enthousiast over het koperblazen. Hij zei: Dít is pas oudtestamentisch, zingen met bazuinen en trompetten!”

Zelf speelt Van Kekem op de schuiftrombone. „Die schuif kun je op zeven posities zetten”, legt hij uit. „De afstand van de schuif maakt de hoogte van de toon. Je schuift op je gehoor, je moet dus goed luisteren.” Van Middelkoop speelt met de eerste trompet de melodie, terwijl Van der Grijn de bas voor z’n rekening neemt. Hun instrumenten worden via ventielen bediend. Van Middelkoop: „Door een knopje in te drukken, zet je een pijpje in werking.”

De psalmen worden zondag’s vierstemmig gespeeld door zes tot acht blazers. Drie trompettisten spelen de sopraan- en altpartij, twee baritons spelen de tenorpartij, en een schuiftrombone en bas nemen de baspartij voor hun rekening.

Welke muziek spelen de Tienhovense Koperblazers in de dienst? Van Middelkoop: „Lange tijd is gespeeld uit de orgelbundel met vierstemmige zettingen van Johannes Worp. We gebruikten de twintigste druk uit 1947. In 1990 heeft de Nederlandse Federatie van Christelijke Muziekbonden een bundel met 150 Psalmen uitgebracht met een instrumentatie geschikt voor blazers, waar we sindsdien uit spelen. Op de VOGG-dag van volgende week zaterdag zullen we uit beide bundels de psalmen begeleiden.”

Van Middelkoop toont de cd ”Looft God met Bazuingeklank” uit 1999, waarop de koperblazers psalmen en paasliederen begeleiden.

Worden er tijdens de dienst uitsluitend psalmen gezongen, voor en na de dienst zijn er meer mogelijkheden. Van der Grijn, tevens koster van de kerk in Tienhoven: „We spelen voor- en achteraf vaak lichte klassieke muziek, opwekkingsliederen of gezangen, daarin zijn geen beperkingen.” Van Middelkoop: „De christelijke fanfare heeft sinds de oprichting eind negentiende eeuw een mooie bibliotheek opgebouwd. We grijpen daar vaak op terug.” Van Kekem: „Als je goed naar de dominee luistert, kun je na de dienst een mooi lied bij de preek zoeken.”

Van Middelkoop: „We hadden ooit een dominee die gaf ook op wat je voor en na de dienst moest spelen. Dat werd dan zoeken: hebben we hier wel een leuke bewerking bij? Tegenwoordig hebben we jeugddiensten waarin veel opwekkingsliederen van Youth for Christ worden gezongen. Die nummers zijn niet voor koper geschreven, maar voor gitaar of piano. Je zult dan moeten arrangeren, anders lukt het gewoon niet qua bereik.” Van Kekem valt hem bij. „Soms zijn de tonen van de opwekkingsliederen veel te laag, die zitten er bij ons gewoon niet op.”

Door het intensieve samenspel zijn de Tienhovense Koperblazers goed op elkaar ingespeeld. Van Middelkoop: „Als er iemand van buiten meespeelt, lukt dat niet zomaar, ook al heeft hij of zij aan het conservatorium gestudeerd. Zo iemand houdt tussen de regels bijvoorbeeld letterlijk twee tellen aan, zoals in het boek staat. Zelf doen we dat korter, dat soort zaken voel je van elkaar precies aan. Onlangs hebben we tijdens een rouwdienst ”Yesterday” van The Beatles voorgedragen. Dat was best mooi.” „Het zijn nummers die je met elkaar goed moet instuderen”, vult Van Kekem aan.

Het spelen van trouw- en rouwdiensten is de laatste tijd een stuk minder geworden. Het lukt de Tienhovense Koperblazers niet om op een doordeweekse dag een team samen te stellen. De één is naar school, een ander naar z’n werk. Maar op de zondagen zijn ze te vinden op de galerij van de kerk in Tienhoven. Dan dalen hun warme, donkere klanken op de gemeente neer.

VOGG-dag Oudewater

Op zaterdag 9 oktober wordt in Oudewater de landelijke orgel- en samenzangdag van de Vereniging Organisten Gereformeerde Gemeenten (VOGG) gehouden. De Tienhovense Koperblazers nemen een deel van de samenzangbegeleiding voor hun rekening. Van dit achtkoppige gezelschap zullen aanwezig zijn Maks van Middelkoop (trompet), Annemieke Stam (trompet), Manoach den Hertog (trompet), Lo Blokland (bariton), Wim van Kekem (schuiftrombone) en Kees van der Grijn (besbas). De organisten Bram Beekman en Gerben Mourik en de beiaardier Gideon Bodden verlenen ook hun medewerking aan de dag. Als thema is gekozen: ”Dankbaar, dienstbaar, 60 jaar VOGG”.

www.kerkenmuziek.nl