Ook de Besturenraad is er blij mee „dat de inleiding van het akkoord meldt dat de vrijheid van onderwijs behoort tot het fundament van de constitutie.”

„De vrijheid van onderwijs garandeert ook in de toekomst diversiteit in het onderwijs op levensbeschouwelijk gebied”, stelt CNV Onderwijs. „Veel ouders willen bovendien graag iets te zeggen hebben over de school van hun kinderen. Die ruimte lijkt ook in de toekomst gegarandeerd.”­

De VGS maakt zich zorgen over „de centraal aangestuurde uniformiteit die uit het regeer­akkoord spreekt.”

De meeste organisaties richten zich in hun reacties op de financiële kant van de onderwijsparagraaf: te veel bezuinigingen, te weinig visie en een te eenzijdige gerichtheid op de kenniseconomie.

„Het regeerakkoord wordt gedomineerd door economisch denken over onderwijs”, aldus de Besturenraad. „We onderschrijven de noodzaak om goede kwaliteit te leveren, maar vrezen een afrekencultuur die ten koste gaat van de vorming van leerlingen en studenten.” Positief noemt de raad het terugdringen van de bureaucratie en de nadruk op doorlopende leerlijnen.

„Dit kabinet investeert niet in onderwijs”, stelt de Algemene Onderwijsbond. „Er gaat evenveel af als erbij komt. Daarnaast wordt er een half miljard bezuinigd op de salarissen.”

In het basisonderwijs maken sectororganisatie PO-raad en organisatie voor openbaar onderwijs VOS/ABB zich zorgen over het passend onderwijs: nog voordat het officieel wordt ingevoerd, wordt er al 300 miljoen bezuinigd op „het toch al te lage bedrag (gefixeerd op het niveau van 2003) dat beschikbaar was”, zoals de PO-raad stelt.

Omdat er te weinig geld zal zijn om de nodige zorg in te kopen, stijgt de werkdruk van de leraren, meent de raad. „Daarnaast wordt het onderwijspersoneel ook nog eens getroffen door ‘de nullijn’. Salarissen zullen de komende jaren dus niet stijgen. Dit zal het aantrekken van nieuw personeel geen goed doen, terwijl de komende jaren veel nieuwe leerkrachten nodig zijn vanwege de vergrijzing in de sector.”

Volgens de VO-raad, sectororganisatie van het voortgezet onderwijs, ontbreekt in de bezuinigingen een toekomstvisie. De MBO Raad zegt zich zorgen te maken over de 170 miljoen euro bezuinigingen op een ”leven lang leren”, het onderwijs voor 30-plussers. „Het lijkt erop dat leerlingen hun diploma in minder jaren moeten halen. Daar hebben wij grote bezwaren tegen.”

ISO en LSVb bekritiseren de kaasschaafmethode waarmee de coalitiepartners volgens beide organisaties op het hoger onderwijs bezuinigen.

De LSVb spreekt van een kaalslag: „Door de beperking van de studie­beurs tot de bachelorfase wordt het studenten financieel onmogelijk gemaakt een master te volgen. Voor de verkiezingen wilden VVD, CDA en PVV het onder­wijs ontzien. Het is schandalig dat men deze belofte niet nakomt, maar wel de indruk wekt dat te doen.”

„Hoger onderwijs wordt minder uitnodigend voor de student”, vindt het ISO. „De rekening voor een jaartje langer studeren wordt intens hoog. Wij vragen ons af of het geld dat bij de studenten wordt weggehaald, echt wordt gebruikt om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.”