Leidse astronomen ontdekten de schokgolf met de radiotelescoop in het Drentse Westerbork. Ze publiceerden hun resultaten gisteren in het tijdschrift Science.

Ze hopen met de waarneming van de schokgolf een 30 jaar oude theorie te bewijzen. Deze is volgens de wetenschappers van belang om te begrijpen hoe clusters van sterrenstelsels zouden zijn ontstaan na de vermeende oerknal.

Clusters van sterrenstelsels behoren tot de grootste structuren in het heelal. Behalve sterrenstelsels bevatten clusters ook een enorme hoeveelheid ijl en heet gas. De clusters ontstaan doordat kleinere clusters vaak botsen en vervolgens samensmelten tot grotere clusters. Tijdens zulke botsingen worden schokgolven geproduceerd in het ijle gas.

De ontdekking levert ook een verklaring voor de oorsprong van de hoogenergetische straling die vanuit de kosmos de aarde bereikt. „Tot nu toe was het onduidelijk waar die deeltjes vandaan kwamen. Sommige deeltjes hebben een energieinhoud die meer dan een miljoen maal hoger is dan de meest krachtige deeltjesversneller op aarde, de LHC van CERN, kan bereiken”, stelt co-auteur Matthias Hoeft.

Volgens de theorie wordt tijdens dit proces ook radiostraling geproduceerd die zichtbaar zou moeten zijn voor radiotelescopen op aarde. Astronomen hadden al eerder radiostraling uit een paar clusters van sterrenstelsels ontdekt. Onderzoeker Reinout van Weeren: „Hoewel we wisten dat deze radiostraling te maken had met schokgolven in het ijle gas van de clusters, was het nog niet duidelijk hoe deze straling nu precies ontstond.”