Zeven organisaties, waaronder voogdij-instelling Nidos, Vluchtelingenwerk Nederland, de Vereniging Asieladvocaten en -juristen Nederland en het Juristencomitee voor de mensenrechten, hadden de rechtszaak tegen de Staat en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) aangespannen.

De rechtbank honoreerde de belangrijkste eis van de organisaties niet, namelijk dat de asielzoekers niet onderworpen mogen worden aan het huidige regime op de campussen in Vught en in Deelen. Ze vond die eis te algemeen gesteld. Op een aantal andere punten ging de rechtbank wel met de organisaties mee.

Behalve de al genoemde toewijzingen, oordeelde ze ook dat het COA geen zakgeld meer mag inhouden. De organisatie nam wekelijks 8 van de 12,71 euro in beslag. De asielzoekers, van wie de meesten zijn uitgeprocedeerd, zouden dat geld terugkrijgen als ze Nederland verlaten.

Enkele andere eisen waren achterhaald toen het kort geding begon. Zo zijn er inmiddels sloten aangebracht op de toiletten en douches. Op andere punten stelde de rechter de organisaties in het ongelijk. Zo hoeft het COA niet voor eigen kamers voor de ama’s te zorgen. Ook mag de instelling de vluchtelingen in de eerste vier weken van hun verblijf op de campus verbieden het terrein onbegeleid te verlaten.

De campussen in Vught en Deelen kunnen elk 180 ama’s huisvesten. Maar op dit moment zijn de meeste jonge vluchtelingen weggelopen vanwege het volgens hun onaanvaardbare regime dat er heerst. De campussen zijn gericht op het terugkeren naar het land van herkomst en niet op integratie. De jongeren worden onderworpen aan een intensief en lang dagprogramma en mogen enkel met toestemming van de leiding de campus verlaten.

Het Nidos, verantwoordelijk voor de ama’s, toont zich content met de beslissingen van de rechter. Een woordvoerder vindt het belangrijk dat er een klachtencommissie ter plaatse komt. „Dat is een goede verbetering”, constateert hij. „Ook vind ik belangrijk dat de rechter heeft ingezien dat het huidige dagprogramma te zwaar is. De rechter erkent dat een kind recht op rust en vrije tijd heeft.”

Vluchtelingenwerk is eveneens tevreden over de uitspraak, vooral over het deel over de klachtencommissie. „Er is veel onduidelijkheid over de regels, dat bleek wel toen bij de zitting al aan enkele eisen was voldaan. Zo’n commissie is een prima instrument om helderheid te scheppen”, meent een woordvoerster.

Het COA zegt in een reactie het vonnis nader te bestuderen. „We zijn blij dat het campus-model niet op de helling is gezet. Het model is een pilotproject waarbinnen aanpassingen mogelijk zijn”, stelt een woordvoerster.