Het kan verkeren aan het Binnenhof. Velen achtten een rechtse coalitie onmogelijk vanwege de instabiliteit van nieuwkomer PVV. De achterliggende weken was echter een heel andere partij het summum van interne instabiliteit: het als een solide bestuurderspartij bekendstaande CDA.

Opmerkelijk was bovendien dat de onrust in die partij naar een hoogtepunt werd gestuwd door de actie van een persoon die normaal gesproken het toonbeeld is van Haagse rust en evenwichtigheid: Klink.

De in zijn geweten geprangde politicus keerde zich gisteren publiekelijk zó krachtig tegen zijn medeonderhandelaar Verhagen dat het CDA, dat toch al zinderde van de spanning, nu echt volledig op zijn kop stond. Klinks verzet nam –terecht of onterecht– in de media al gauw de trekken aan van een tweestrijd in de top van de partij: denker Klink tegenover doener Verhagen. De principiële tegenover de ritselaar.

Wie het in deze beelden –ongetwijfeld een versimpeling van de werkelijkheid– wil vangen, kan na woensdag alleen maar concluderen dat Verhagen de grote overwinnaar is. Zijn machtsbasis in de partij bleek sterker dan die van Klink en de andere twee dissidenten, Ferrier en Koppejan. Zij werden afgescheept met de toezegging dat zij op het komende congres uitvoerig hun zegje mogen doen, iets wat sowieso had gemogen.

Het grote verlies voor Klink 
en de zijnen bestaat hierin dat zij zich woensdag hebben geschikt naar de door Verhagen steeds bepleite procedure: eerst een concreet onderhandelingsakkoord afwachten, dan pas je politieke oordeel geven.

Dit te hebben moeten toegeven, is voor de CDA-dissidenten een pijnlijke concessie. Het is immers hun diepgevoelde overtuiging dat geen enkel regeerakkoord, hoe mooi ook opgeschreven, hun veelomvattende bezwaren tegen samenwerking met de PVV zal kunnen wegnemen? Juist daarom trokken zij nú reeds aan de bel.

Daarom ook is het onmogelijk dat Klink, Ferrier en Koppejan straks, als zij het regeerakkoord voor zich hebben liggen, wel zullen instemmen met een gedoogconstructie door de PVV. Ook is het onaannemelijk dat zij zich door het congres laten dwingen bakzeil te halen.

Daardoor kan het zomaar gebeuren dat het probleem van de interne verdeeldheid en van het ontbreken van voldoende parlementaire steun voor een rechtse coalitie na het te houden CDA-congres nog altijd levensgroot op tafel ligt.

Verhagen mag dan, met veel politieke druk, met het masseren van de geesten en het mobiliseren van medestanders, kortom met veel machtsvertoon, zijn zin hebben doorgedrukt en op die wijze ook nog eens de eenheid in de partij hebben bewaard, maar de grote vraag blijft: voor hoelang? Onder het vernislaagje van de afgedwongen eenheid borrelt het in het CDA nog altijd van diepgaande tegenstellingen.

Het heeft er veel van weg dat de winst die Verhagen nu heeft geboekt, niet meer is dan tijdwinst en dat het CDA –of het nu straks gaat regeren of niet– nog lang een door verdeeldheid gekwelde, instabiele partij blijft.