CDA gaat door met onderhandelen
DEN HAAG (ANP) – De crisis in het CDA is in de nacht van woensdag op donderdag, in ieder geval tijdelijk, bezworen. Na twee dagen van crisisberaad op allerlei plekken besloten alle 21 CDA-Kamerleden het resultaat van de onderhandelingen met VVD en PVV af te wachten en dan pas te oordelen.
Daarmee accepteren ook de Kamerleden Ab Klink, Kathleen Ferrier en Ad Koppejan dat de gesprekken met de PVV, die in hun vierde week waren beland, worden voortgezet. Klink, Ferrier en Koppejan zien niets in samenwerking met de PVV. Met name het verzet van Klink, dat zich deze week openbaarde, wekte veel beroering omdat juist hij met fractieleider Maxime Verhagen de afgelopen weken de onderhandelingen namens het CDA voerde.
Vorige week liet Klink naar eigen zeggen zijn twijfels al blijken over de gesprekken, maandagavond trok hij zijn conclusies in een brief die dinsdagavond tijdens een spoedberaad gedeeld is met de voltallige CDA-fractie. Volgens Klink gaat de kabinetsformatie met VVD en PVV de spankracht van het CDA te boven. „Sterker nog: dat dit traject onze spankracht te boven moet gaan. Immers deze informatiepoging biedt geen perspectief voor de toekomst van Nederland en die van de christen-democratie”, aldus Klink in de brief. Zijn bezwaren tegen de PVV liggen vooral op het vreemdelingenbeleid en de houding tot „diversiteit in onze samenleving”.
Klink geeft in de brief ook een inkijkje in de gesprekken die gevoerd werden aan de tafel van informateur Ivo Opstelten. Klink stelt dat PVV-leider Geert Wilders het kabinet dat hij steunt, continu zal uitdagen en tegengestelde doelstellingen gaat propageren. Bij de presentatie van het regeer- en gedoogakkoord zou Wilders met een volstrekt en totaal ander verhaal willen komen dan VVD en CDA.
Klinks brief dreigde de fractie te splijten, waardoor sinds dinsdagochtend een crisissfeer ontstond. Urenlang beraad die dag van de fractie leverde geen eensgezindheid op. Ook individuele gesprekken op woensdag brachten geen oplossing. Pas nadat CDA-minister Piet Hein Donner met Klink, Ferrier en Koppejan sprak, kwam er schot in de zaak.
Na een nieuw fractieberaad kon Verhagen pas in de nacht van woensdag op donderdag spreken van een, voorlopig, eensgezinde fractie. Dat Klink zich eerder in de brief definitief tegen samenwerking met de PVV keerde en nu toch het resultaat zal afwachten, vindt hij zelf niet een kwestie van onbetrouwbaarheid. Het ging hem erom dat hij niet meer een overtuigd onderhandelaar kon zijn. „Aan het eind van de rit zullen we weten of de bezwaren zijn weggenomen.” Ook Ferrier en Koppejan gaven aan dat ze nog steeds bezwaren hebben bij mogelijke politieke samenwerking met de PVV.
De eensgezindheid bij het CDA is van groot belang omdat de partij samen met VVD en PVV slechts kan steunen op een nipte meerderheid van 76 zetels in het parlement. Nadat de onderhandelingen sinds maandag stil lagen, gaan de leiders van VVD, PVV en CDA donderdag weer langs bij de informateur.