Carlos Hugo: dienstbare doorzetter
Een avonturier. Rechts-radicaal, welteverstaan. Een dolende Spaanse ridder. Maar ook een doorbijter met verantwoordelijkheidsbesef. En het meest controversiële lid van de koninklijke familie. Prins Carlos Hugo liet zich niet eenvoudig karakteriseren.
Zelf hield Carlos Hugo niet van terugkijken. „Wanneer je intensief met politiek bezig bent geweest, moet je in memoires soms dingen zeggen die onaangenaam zijn, omdat mensen over wie je schrijft zich niet kunnen verdedigen. Bovendien krijg je al snel de vraag wie gelijk heeft. Nee, het verleden is voorbij”, aldus de prins in 2004 tijdens een interview.
Aan een beschrijving van zijn veelbewogen leven waagde Carlos Hugo zich daarom niet. Terugblikkende interviews weigerde hij steevast. Een brede glimlach, en een duidelijk en beleefd „non.” Nee, geen sprake van. „Dat doen we voor mijn honderdste verjaardag”, beloofde de prins journalisten meermalen.
In 2004 –de prins werd 75– maakte hij een uitzondering. Schrijver Han van Bree en eindredacteur van Vorsten Royale Piet Lekkerkerk portretteerden Carlos Hugo. De hamvraag: hoe hij na zo veel jaren terugkeek op zijn verloren strijd om de Spaanse troon. Carlos Hugo leek geen spijt te hebben van zijn acties. „Ik heb niet alles bereikt wat ik wilde bereiken, maar ik heb er vrede mee, want ik heb gedaan wat ik kon doen.” Volgens hem had hij zijn historische rol vervuld. Hij was ervan overtuigd dat hij nuttig was geweest voor Spanje.
Zekerheid en zelfbewustheid waren de prins niet vreemd. Tegelijk was hij een zoeker, rusteloos op weg om die éne koninklijke ambitie te realiseren: het bestijgen van de Spaanse troon. Als zogeheten carlist had hij daar recht op, meende hij.
Hij bezorgde de koninklijke familie destijds benarde momenten. Zijn huwelijk met prinses Irene –in 1964– bracht de familie, de Nederlandse politiek en de bevolking in beroering. Veertien turbulente jaren later zag Carlos Hugo af van zijn troonaanspraken. Carlos en Irene zouden zich nooit koning en koningin van Spanje kunnen noemen. Een jaar later scheidde het paar. „Carlos en ik wilden de wereld verbeteren, maar de tijd was niet rijp. Ons huwelijk ging eraan stuk”, verklaarde Irene later.
Carlos Hugo voerde een eenzame en vergeefse strijd om de Spaanse troon. Teken aan de wand was de reactie in Spanje op zijn overlijden. Het nieuws over zijn dood kwam in de media mondjesmaat op gang. Websites van sommige kranten vonden het zelfs niet nodig het overlijden te melden. De meeste Spanjaarden weten vandaag de dag niet eens wie Carlos Hugo was en wat zijn rol is geweest in de moderne geschiedenis van Spanje.
Of Nederland de prins ooit op waarde heeft geschat? Hem heeft willen begrijpen of accepteren? Volgens Carlos Hugo zelf zou een ontkennend antwoord op die vraag niet onbegrijpelijk zijn. „Mijn positie was onduidelijk voor iedereen, zelfs voor mij”, aldus de prins in 2004.
De laatste jaren kwam het leven van de prins in rustiger vaarwater. Al bleef hij actief en getrouw aan zijn woorden: „Je moet je leven vullen met dingen die zinvol zijn. Ik heb het voorrecht, vanwege mijn naam en titel, dat ik toegang heb tot mensen die voor anderen erg moeilijk te bereiken zijn. Daarmee wil ik de wereld zo veel mogelijk helpen. Wat je in feite hoort te doen, is je dienstbaar opstellen.”
Dienstbaar. Zo wilde Carlos Hugo herinnerd worden. Zaterdag wordt hij bijgezet in de familiecrypte van de Bourbons in Parma. De geplande trouwdag –van oudste zoon Carlos- wordt een rouwdag.
