Het Ugandese Kankerinstituut, dat een eigen afdeling heeft in het Mulagoziekenhuis in de Ugandese hoofdstad Kampala, heeft geen medicijnen meer. Normaal gesproken krijgt het instituut enkele keren per jaar een nieuwe voorraad medicamenten. Kankerpatiënten kunnen die medicijnen tegen een scherp gereduceerd tarief kopen. Nu moeten patiënten hun levensreddende medicijnen op de commerciële markt kopen. Daar heeft bijna niemand geld voor.

Het is onduidelijk hoeveel patiënten er zijn overleden door het gebrek aan gesubsidieerde medicijnen. De enige officiële informatie die beschikbaar is, is dat het afgelopen jaar 250 kinderen in het Mulagoziekenhuis aan kanker zijn overleden, van wie de meesten de afgelopen vier maanden. Maar volgens directeur Jackson Oryem van het Ugandese Kankerinstituut is het aantal sterfgevallen alarmerend. „Het zijn niet alleen kinderen die onnodig overlijden. Ook volwassenen sterven doordat ze de dure medicijnen niet kunnen kopen. Veel van de volwassenen kiezen er echter voor om thuis te overlijden. Daar hebben we dus geen statistieken van.”

In het Mulagoziekenhuis zit de alleenstaande moeder Jane Nakamate verdrietig naast het bed waarin haar 13-jarige zoon Joseph ligt. De jongen heeft pijn. Hij lijdt aan acute leukemie. Zijn moeder betaalde 510.000 Ugandese shilling (170 euro) voor de eerste chemokuur van drie weken. Die medicijnen zijn sinds enkele dagen op. Eigenlijk zou Joseph moeten beginnen aan een vervolgkuur van tien dagen met andere medicijnen, maar dat kost 150 euro per dag. Zo veel geld heeft Jane niet. Als er wel gesubsidieerde medicijnen beschikbaar waren geweest, had Jane de medicijnen voor haar zoontje met 75 procent korting kunnen kopen.

In de Ugandese pers spelen de verschillende overheidsinstanties elkaar de zwartepiet toe. De staatssecretaris van Eerstelijnsgezondheidszorg belooft dat de problemen snel opgelost zijn, maar het kan nog wel enkele maanden duren voordat er weer betaalbare medicijnen beschikbaar zijn.

Het aantal geregistreerde gevallen van kanker stijgt snel in Uganda. Vorig jaar behandelde het kankerinstituut 12.000 patiënten. Dit jaar worden er 15.000 verwacht. De oorzaken van deze toename zijn dat Ugandezen meer roken en drinken. Bovendien groeit de Ugandese bevolking snel en worden mensen steeds ouder.

De gezondheidszorg in Uganda loopt op meerdere terreinen tegen zijn grenzen aan. Een normaal tafereel in het Mulagoziekenhuis in Kampala: „Röntgenfoto nodig? Helaas meneer, we hebben geen film.” „Och, wat jammer nou, de medicijnen die u nodig hebt, zijn niet meer voorradig. Als u een beetje geld heeft, weet ik nog wel een manier…”

In Uganda bedient volgens cijfers van het Ugandese ministerie van Gezondheidszorg 1 dokter 6500 mensen. Op het platteland liggen de verhoudingen nog veel schever. Verpleegkundigen in ziekenhuizen en kliniekjes zijn berucht vanwege hun onkunde. Veel van de goeden werken elders, waar ze meer kunnen verdienen.