Zwarte zaterdag? Vandaag? Dat zou je niet zeggen als je Arnoud Broekhuis en Cees Quax ziet in het hoofdkantoor van de ANWB in Den Haag. De bekende namen van de file-informatie op de radio hebben het niet erg druk in de aanloop naar ”samedi noir”, zoals de drukste zaterdag van het jaar ook wel genoemd wordt. De hokjes van waaruit Radio 1, 2, 3FM en BNR van de laatste file-updates worden voorzien, liggen er verlaten bij. Op een enkele hardnekkige file op de A12 na zoeft het verkeer lekker door op de weg.

De laatste week van juli is traditioneel de rustigste op de Nederlandse wegen, weet Broekhuis. „Ook het zuiden van het land heeft nu vakantie gekregen, waardoor de dagelijkse spits er bijna niet meer is. Op zwarte zaterdag is het vooral over de grens erg druk.”

Zenuwcentrum

Bij de afdeling actuele informatie van Broekhuis mag het nu dan rustig zijn, maar een paar trappen naar boven waant een bezoeker zich in een andere wereld. Een hectische wereld. Dit is de Alarmcentrale van waaruit Nederlandse reizigers waar ook ter wereld worden bijgestaan. In de zomermaanden is dit hét zenuwcentrum van de ANWB.

Medewerker Henk Jan Slomp zit aan een van de tientallen telefoons. Voor hem op tafel staan twee computerschermen. Aan de telefoon heeft hij een Nederlandse vrouw in een Aziatisch land, een van de 500 contactpersonen die de ANWB wereldwijd kan oppiepen. De oproepkracht is bij een oude Nederlandse dame. Niet zonder reden: die nacht is haar man overleden. Zowel de weduwe als het lichaam van haar man moet zo snel mogelijk terug naar Nederland. Slomp zoekt, belt en schrijft. Dan vindt hij een gaatje, bij luchtvaartmaatschappij Garuda Indonesia. De vrouw kan terug naar Nederland. De kist met haar overleden man volgt later, als alle papieren rompslomp achter de rug is.

„Als deze persoon geen reisverzekering had, werd dit wel een heel lastig verhaal”, zegt Slomp als hij even ademhaalt tussen de telefoontjes door. „In feite kunnen we dan niet veel doen. Als er geen dekking is, is er niemand om de kosten op te verhalen.”

Ambulancevlucht

Die les stampt ook Rob Harteveld erin. Hij is manager personenhulpverlening bij de Alarmcentrale. „In de Verenigde Staten kost een bed in een ziekenhuis zo 2000, 3000 dollar per dag. En dan heb je nog niet eens zorg.”

Hij wijst naar de wand, waar een foto hangt van een felgeel vliegtuig van de Duitse zusterclub ADAC. „Bij een ambulancevlucht begint de teller meteen bij 20, 25.000 euro. Als je dan niet verzekerd bent, heb je een heel fors probleem. Hier gaan regelmatig dossiertjes van enige tonnen over tafel.”

De kritiek van pechhulpdiensten zoals concurrent Route Mobiel mag dan zijn dat de ANWB allerlei onnodige dingen doet –zoals het aanhouden van het praatpalennetwerk en het uitgeven van maandblad Kampioen–, de keerzijde daarvan is dat de ANWB service biedt waar zusterclubs allang afhaken.

Zo is het tamelijk uniek dat de organisatie door de hele wereld contactpersonen kan oproepen, weet Harteveld. Zoals het evenmin gangbaar is om eigen steunpunten in het buitenland te hebben. Dat is het geval is in onder meer Frankrijk, Duitsland en Spanje. Daar komen de uitgezonden wegenwachten nog bij. In gebieden met veel Nederlandse vakantiegangers wordt de zwarte zaterdag opgevrolijkt door de gele ANWB-auto’s, die er ook de rest van juli en augustus zijn. In Frankrijk zijn deze zomer vijf en in Italië drie wegenwachten gestationeerd.

Verpletterend

De ANWB is er niet alleen voor de accu die niet meer wil, zo veel is duidelijk. De tsunami in Azië? Harteveld wijst naar een herdenkingsbordje aan de muur. „De indrukken die medewerkers daar opdeden, waren verpletterend.” De vliegramp in Tripoli? De ANWB organiseerde het vervoer van de enige overlevende Ruben naar Nederland. „En we hebben ook gezorgd voor het transport van alle overledenen.”

„Eigenlijk houdt het voor ons nooit op”, zegt Harteveld. „Of je nu pech krijgt met je auto of je hebt te maken met fysiek leed: als we de mensen kunnen helpen, zullen we het doen. Oók als mensen die situatie eigenlijk hadden kunnen voorkomen.”

En óók als de vragen eigenlijk onbenullig of te voorkomen zijn, blijkt bij Arnoud Broekhuis van de afdeling actuele informatie. Hij wordt steeds vaker gebeld door vakantiegangers vanuit de file. „Dan staan mensen bij Salzburg in de file en zeggen ze: We staan stil. Duurt dat nog lang? Of, wat steeds vaker voorkomt: Mijn navigatie is kapot. Weet u waar ik ben?” Het is een belangrijke tip die Broekhuis sinds de opkomst van navigatieapparatuur aan vakantiegangers meegeeft: neem ook kaarten mee. „Je kunt niet blind vertrouwen op de navigatie.”

Zijn belangrijkste tip is simpelweg de vakantiereis serieus te nemen. „Je vakantie begint als je vertrekt, niet pas als je er bent. De reis is je volle aandacht waard, zeker op zwarte zaterdag.”

Voor Broekhuis zelf is het duidelijk: hij begint niet meer aan reizen op die drukste zaterdagen. „Dat is vragen om moeilijkheden. Mijn vader kon vroeger pas aan het begin van de bouwvak op vakantie, op de drukste dagen van het seizoen. Dat gaf mij altijd het gevoel dat we bij Hoevelaken de file inreden en er bij München, in het zuiden van Duitsland, weer uit kwamen. En dat in de jaren zeventig, in een auto zonder airco en met kunstleren bekleding. Het allerbeste blijft gewoon om die zwarte zaterdag helemaal te mijden.”

Wegenwacht Wim aan het Gardameer

Wegenwacht Wim van Ardenne is deze zomer gestationeerd aan een camping bij het Gardameer in Italië om leden met pech te helpen. In zijn logboek doet hij verslag. Een selectie.

Woensdag 14 juli

Er komt iemand naar ons toe die onderweg een lekke caravanband gehad heeft. Die band moet vervangen worden en of wij een bandenbedrijf weten. Natuurlijk weten we dat, maar het blijkt dat hij niet alleen de band heeft weggegooid maar ook de velg! Nu moet hij niet naar een bandenzaak, maar naar de dichtstbijzijnde caravandealer.

Donderdag 15 juli

Aan het eind van de dag komen onze buren thuis met hun gehuurde camper. Hun dochter is helemaal overstuur. Tijdens het boodschappen doen is de camper opengebroken en zijn voornamelijk háár spullen gestolen. „Wat kan de ANWB voor ons doen?” In ieder geval kijken of ze veilig verder kunnen. Het portierslot is onbruikbaar geworden, maar van binnenuit is de deur nog wel af te sluiten. De autoverzekering dekt de braakschade. De gestolen spullen vallen daar niet onder, maar worden gedekt door de reisverzekering. Die hebben ze echter niet afgesloten! Deze spullen zullen dan ook niet vergoed worden. Een goede reisverzekering is toch onmisbaar.

Woensdag 21 juli

De volgende auto met pech is een Renault. Bij deze auto zijn de lichten blijven branden en de eigenaar heeft geprobeerd met de auto en startkabels van de buurman zijn auto te starten. Waarom lukt dat niet? De klant geeft aan dat de kabels warm worden. Wat blijkt: de stroom die nodig is voor het starten kan niet door deze ‘vaderdagstartkabels’. Die lijken wel dik, maar dat is uitsluitend de plastic isolatie. Het duurst is de koperen kern en daar wordt bij goedkopere modellen op bezuinigd. Goed materiaal is essentieel. Een brandweerman blust ook niet met een tuinslang.

Vrijdag 23 juli

Gisteravond laat kwam er een Nederlandse mevrouw met een bezorgd gezicht aan mijn deur: „We hebben alles ingepakt, want we willen morgen vertrekken en nu doet de auto het niet meer. Vanmiddag hebben we er nog mee gereden en nu: niets meer!” Alle buren hebben hun mening al gegeven, de zekeringen nagekeken, accu losgemaakt enzovoorts, maar hoezo niets? De motor start wel, maar slaat niet aan.

Wat blijkt: het kapje van de contactsleutel was los en is weer vastgezet. Ik denk dat bij het losraken van het kapje de transponder uit de sleutel is gevallen, dan herkent de auto de sleutel niet en blijft hij elektronisch op slot staan.

Het gezin heeft geen reservesleutel bij zich; het is dus zaak de transponder te vinden anders gaan ze morgen niet naar huis. „Begin maar te zoeken naar een zwart staafje ter grootte van een flinke rijstkorrel.” En warempel – hij wordt gevonden. De les van vandaag: ga nooit zonder reservesleutel op reis!

www.anwb.nl voor meer verslagen uit Wims logboek.

Files in Frankrijk op zwarte zaterdag

2002: 506 kilometer

2003: 715 kilometer

2004: 675 kilometer

2005: 740 kilometer

2006: 608 kilometer

2007: 842 kilometer

2008: 708 kilometer

2009: 870 kilometer