Dat is de uitkomst van een CDA-fractievergadering zaterdagmiddag. Van de 21 leden van de fractie waren er achttien aanwezig. Het besluit was unaniem. VVD-leider Mark Rutte en PVV-leider Geert Wilders hadden vrijdag al meteen ingestemd met een gesprek, waar de informateur zelf niet bij aanwezig zal zijn.

Het CDA zal het informele gesprek zonder voorwaarden vooraf ingaan, zei fractievoorzitter Maxime Verhagen na afloop van het beraad. Maar als het CDA daarna echt met de PVV zou gaan onderhandelen over samenwerking of een coalitie, dan gelden „onverkort” enkele zaken die voor het CDA van groot belang zijn. Verhagen herhaalde nog eens het vasthouden aan de vrijheid van godsdienst. Zo moeten een belasting op hoofddoekjes en de wens van de PVV om de ontwikkelingshulp te schrappen van tafel.

Vlak na de verkiezingen weigerde Verhagen met de PVV en VVD om de tafel te gaan om de rechtse mogelijkheden te verkennen. De achterban van het CDA heeft het moeilijk met de PVV. Verhagen zei daarover zaterdag dat „een informateur met de statuur van Lubbers ons helder heeft gemaakt dat we met de PVV moeten praten”. Verhagen wees erop dat ons land in een moeilijke situatie verkeert en dat het CDA niet mag weglopen voor zijn verantwoordelijkheid. Uiteindelijk mogen de leden op een CDA-congres hun oordeel geven over deelname van het CDA aan een kabinet, hoe dat er ook uitziet.

Volgens Verhagen heeft de fractie niet expliciet gesproken over een gedoogvariant. Wilders is daartoe bereid, maar Verhagen weet niet onder welke voorwaarden hij dat wil doen. De christendemocraat opperde dat een gedoogvariant ook nog omgedraaid kan worden. Zo zouden de VVD en PVV samen een minderheidsregering kunnen vormen en het CDA zou dan vanuit de Tweede Kamer in beginsel steun kunnen geven aan deze coalitie. Of dat reëel is, weet de CDA-fractieleider niet.

Het is nog niet bekend waar en wanneer een informeel gesprek met de VVD en PVV zal plaatsvinden. Lubbers wil graag op zeer korte termijn uitsluitsel, zodat hij de koningin kan inlichten of er al dan niet echte onderhandelingen kunnen beginnen over een rechts kabinet.

PVV-leider Geert Wilders is blij dat de CDA-fractie het gesprek wil aangaan met zijn partij en de VVD over een rechts kabinet. Hij vindt het goed van het CDA om dat zonder voorwaarden vooraf te doen. Dat liet hij zaterdag weten in een reactie op het besluit van het CDA. Wilders hoopt dat de drie fractieleiders snel om de tafel kunnen.

Edith Schippers, vicefractievoorzitter van de VVD, noemt het „positief dat de gesprekken nu van start kunnen gaan”. Volgens haar moet dat ook zo snel mogelijk gebeuren om helderheid te krijgen „over de levensvatbaarheid van deze combinatie”.

Volgens Schippers zullen de gesprekken niet dit weekeind plaatshebben. „Maandag is een prima dag om daarmee van start te gaan.”

Over de gedoogvariant waarbij PPV en VVD een coalitie vormen met gedoogsteun van het CDA, zei ze: „Dat kan allemaal, maar een meerderheidscoalitie is veruit te prefereren”.