Alternatief voor zijwieltjes
Het ene kind pakt op zekere dag de fiets van een vriendje en rijdt weg, bij het andere rennen ouders er een jaar achteraan. Zijwielen lijken een uitkomst, maar dat is schijn. Ze behoeden kleuters weliswaar voor een val, maar vormen in bochten juist een struikelblok. Kaarsrecht, enigszins naar buiten hangend, gaan de kinderen de hoek om. Zouden ze als een volleerd fietser schuin de bocht door gaan, dan kiepen ze alsnog om.
Met zijn eenvoudig in de voorvork te monteren Gyrowheel levert het bedrijf Gyrobike –gevestigd in San Francisco– een alternatief. Op de plaats waar normaal gesproken de spaken zitten, ligt een vrij draaiende metalen schijf, aangedreven door een elektromotortje op batterijen. Deze gyroscoop houdt de fiets in balans. Hij draait al bij stilstand en ondersteunt het evenwicht dus al vanaf het begin. Helt het kind opzij, dan biedt de gyroscoop tegenwicht.
Het effect is indrukwekkend. Een filmpje op de website laat een stilstaand wiel zien dat perfect in balans blijft. Zelfs als een medewerker van het bedrijf hard tegen de zijkant slaat.
Een gyroscoop is in wezen niets anders dan een symmetrische massa –bijvoorbeeld een schijf–die om zijn as kan draaien. Hoe sneller hij draait, hoe beter hij erin slaagt om krachten te weerstaan die hem uit zijn evenwicht proberen te brengen. Bekend voorbeeld is een tol, die zich lijkt te verzetten tegen iedere verandering in de stand van de draaias.
Ook een fietswiel gedraagt zich als een gyroscoop, zij het geen bijster goede. De stabiliteit van een Gyrowheel is zeker zes keer hoger en dat is voor de beginnende fietser een aangenaam steuntje in de rug. De schijf kent drie snelheden, zodat ouders de stabiliserende werking langzaam kunnen afbouwen. Draait hij langzamer, dan moet het kind zelf voor meer balans zorgen.
In eerste instantie hebben de uitvinders van het oefenwiel een heel ander publiek op het oog, zegt Ashleigh Harris van Gyrobike. „Vijf studenten van Dartmouth College ontwikkelden in 2007 een hulpmiddel om het rijden op een eenwieler onder de knie te krijgen. Al gauw realiseerden ze zich dat ze de belangrijkste doelgroep over het hoofd zagen.”
Niet elk kind leert nu binnen een dag fietsen, merkt Harris op. „Ook hier heb je vlotte en trage leerlingen. Een op de vijf leert het binnen een uur. Meestal zijn dat kinderen die nooit met zijwieltjes hebben gefietst, want die hoeven niets af te leren. We adviseren altijd het wiel een paar maanden te gebruiken, tot ze volkomen zeker in hun bewegingen zijn.”
In de toekomst hoopt Gyrobike ook wat te kunnen betekenen voor mensen met een lichamelijke beperking, die waarschijnlijk hun hele leven aan een steeds grotere driewieler vastzitten. Harris: „We zijn ervan overtuigd dat we hen kunnen helpen, maar nu nog niet. Eerst moeten we de veiligheid kunnen garanderen, ook bij een grotere wielmaat.” Voorlopig beperkt Gyrobike zich tot 12 en 16 inch.
>>thegyrobike.com