De Britse troepen in Basra hebben dinsdag nauwelijks iets gedaan om de massale plunderingen die in de stad gaande waren tegen te gaan. De Britten beperken zich ertoe de plunderaars met luidsprekers op te roepen zich te gedragen omdat plunderingen „het er voor iedereen slechter op maken”, zoals een officier het formuleerde.

Vooral jonge Iraakse mannen reden door de straten van Basra en namen alles mee wat zij mee konden nemen, al was het maar een simpel stuk hout. Honderden mensen haalden gebombardeerde universiteits- en regeringsgebouwen leeg. Ook de drie ziekenhuizen van Basra vielen ten prooi aan de plunderaars. Het telefoonnet werkt niet meer omdat de centrale is leeggehaald.

De Britse troepen concentreerden zich intussen naar eigen zeggen op het onderzoeken van openbare gebouwen. De komende dagen moeten die allemaal worden veroverd. Daarna „komt de nadruk op het helpen van de bevolking”, zei majoor Norrie Robertson.

De Britten hebben een plaatselijke sjeik gevraagd een nieuw stadsbestuur te vormen, werd dinsdag verder bekend. De identiteit van de sjeik wordt nog geheim gehouden. In het bestuur moeten alle etnische en religieuze groeperingen van Basra zijn vertegenwoordigd.

Het besluit om een plaatselijk bestuur te benoemen is volgens woordvoerder Chris Vernon van het Britse leger genomen in overleg met de Amerikaanse generaal b.d. Jay Garner, die door het Pentagon naar voren is geschoven om een interim-regering op te zetten na de val van Saddam Hussein. Vernon sluit niet uit dat in het nieuwe bestuur van Basra leden van de Baath-partij van Saddam zullen worden opgenomen, al is er voor figuren die zich schuldig hebben gemaakt aan de onderdrukking van het Iraakse volk geen plaats in het nieuwe bestuur.

De sjeik komt uit Basra en is niet vanuit het buitenland ingevlogen, benadrukt Vernon. De Britten volgen de man al langer. Na een gesprek van twee uur hebben Britse militairen geconcludeerd dat hij de juiste man is om een burgerbestuur voor Basra samen te stellen. „We hebben vastgesteld dat hij goed en geloofwaardig is en dat hij over gezag beschikt binnen de lokale gemeenschap, met name onder de stammenleiders”, aldus Vernon.

Volgens Vernon is de humanitaire ramp die tien dagen geleden in Basra dreigde te ontstaan, volledig afgewend. Een medewerker van het Rode Kruis in Basra zei dinsdag echter dat er dringend grote hoeveelheden water, voedsel en andere hulpgoederen naar de stad moeten worden voerder. Dat kan echter alleen als de Britse troepen de stad onder controle hebben en dat is nog niet het geval.

De Britten stuurden dinsdag tien tankwagens met ieder 20.000 liter water de stad in. De wagens werden bestormd door Irakezen.