De 91 lidstaten van de Internationale Walvisvaart Commissie (IWC) begonnen maandag aan hun jaarlijkse overleg, dat tot en met vrijdag plaatsheeft in de havenstad Agadir in Marokko.

Een internationaal verbod op de walvisjacht is al van kracht sinds 1986, maar dat belet met name Japan niet om jaarlijks honderden walvissen te doden onder het mom van wetenschappelijk onderzoek.

Tijdens de IWC wil Japan nu ook formeel toestemming te krijgen om legaal te kunnen jagen, maar veel landen zijn daar fel op tegen.

Dat geldt ook voor een compromisvoorstel van de IWC, dat, om de patstelling te doorbreken, Japan wil laten jagen, maar veel minder dan het land zou willen. Volgens de commissie kan dat een tussenstap zijn naar een totale stop op de walvisvangst.

De Nederlandse demissionaire minister Verburg noemde het voorstel al onaanvaardbaar. Ze beloofde de Tweede Kamer dat ze alleen instemt met afspraken die een stap vooruit zijn in de bescherming van walvissen. Beter geen compromis, dan een slecht compromis, meent zij.

Zonder praten stopt jacht niet

Deze week wordt, niet voor het eerst, geprobeerd afspraken te maken over de walvisvangst. Die is officieel al sinds 1986 wereldwijd verboden, maar vooral Japan, Noorwegen en IJsland varen nog altijd uit. Vier vragen over het nut van de walvisvaartcommissie IWC.

Hoeveel landen zijn er lid van de IWC?

In het Marokkaanse havenstad Agadir is deze week de 62e conferentie van de in 1946 opgerichte IWC. Bij de commissie zijn 91 landen aangesloten, onlangs kwamen Ghana, Dominicaanse Republiek en Bulgarije erbij.

Voor ingrijpende veranderingen is een flinke meerderheid (driekwart) nodig, dus alleen bevriende landen overhalen lid te worden, biedt niet snel soelaas. Behalve de Europese Unie, Japan, Noorwegen, IJsland, de Verenigde Staten en Australië praten bijvoorbeeld ook Tuvalu, Palau, Kiribati, Nauru, Congo en Saint Kitts en Nevis mee.

Hoeveel walvissen worden er ondanks het verbod nog gevangen?

Voor zover bekend zijn in het seizoen 2009-2010 2078 grote walvissen gedood. Dat is dus exclusief dolfijnen, bruinvissen en grienden; 218 walvissen stierven door botsingen met boten of doordat ze in netten belandden.

Kleine gemeenschappen vingen er 348 en via de walvisvaart werden 1512 dieren gedood.

Hoe is Nederland eigenlijk bij de IWC beland?

Het toen nog op walvissen jagende Nederland was betrokken bij de oprichting van de IWC.

Doel was de jacht te reguleren, omdat het aantal walvissen zo snel afnam dat de jacht commercieel niet meer aantrekkelijk was.

In 1964 stapte Nederland eruit, om in 1977 weer aan te sluiten, maar nu als walvisbeschermend land.

Waarom wil de EU nog steeds praten met naties die de walvis bejagen?

De IWC zit al jaren in een impasse. Walvisbeschermende landen willen echter in gesprek blijven met de walvisvaarders. Immers: als je niet met hen praat, kun je ze ook niet overtuigen.