Goldberg-Variationen
De Goldberg-Variationen (BWV 988) van Bach (1685-1750) vormen een juweel uit Bachs Clavier-Übung. Geschreven in 1741 op verzoek van graaf Von Keyserlingk (Dresden), die om zijn slapeloosheid tegen te gaan keer op keer deze variaties liet spelen door Goldberg, een leerling van Bach en clavecinist. Voor deze compositie ontving Bach een gouden beker gevuld met honderd louis d’ors. Op de slapeloosheid na: ’t is wel goud wat hier blinkt.
De ”Aria mit verschiedene Veränderungen” bestaat uit een aria, dertig variaties en een afsluitende aria. Het is een mooi, evenwichtig barok bouwwerk: veel versieringen, contrasten in tempi, in klankkleuren, in sterk en zacht. Klavecinist Andreas Staier geeft uitvoerig uitleg in het Duits, Frans en Engels op een prachtig opgenomen dvd. Staier legt de opbouw van de compositie uit, analyseert de aria op melodie en harmonie en bespreekt een aantal variaties aan de hand van gespeelde voorbeelden. Als je de partituur erbij houdt, is de uitleg goed te volgen.
Uit de Goldberg-Variationen is een schat te delven aan muzikale architectuur en het effectief gebruik van de muzikale elementen. Het wekt verwondering dat Bach de gaven ontving om dit zo te componeren: Soli Deo Gloria. Daarmee ondertekende hij meestal zijn composities.
Staier heeft een interpretatie laten vastleggen die versies van gerenommeerde klavecinisten overtreft: briljant spel, virtuoos zonder excessen, een doordachte visie, alle herhalingen, grote allure, effectieve registraties en een prachtig gonzend tweeklaviers klavecimbel (een kopie van Hass uit 1734), gevat in een rijke akoestiek.
Beslist een aanrader, zeker voor liefhebbers van klavecimbelmuziek, en ook educatief gezien.
Goldberg-Variationen, J. S. Bach; Andreas Staier; Harmonia Mundi (HMC 902058 + HMD 9909020); cd + dvd; € 21,99.
Andreas Staier, klavecimbel
Andreas Staier, klavecimbel