Overal torenhoge, zwarte rookwolken
Het uitzicht vanuit mijn woning in het centrum van Bangkok is woensdagmiddag onbeschrijfelijk: waar ik ook kijk, overal torenhoge, zwarte rookwolken. Het centrum van Bangkok staat letterlijk in brand, nadat het leger dinsdagmorgen vroeg in de ochtend ingreep om een einde te maken aan de maandenlange protestbetoging van de antiregeringsgezinde roodhemden.
Na dagen van dodelijk geweld, dat zich geleidelijk aan uitbreidde over meerdere delen van Bangkok, ziet het er nu naar uit dat de betoging van de roodhemden in het hartje van Bangkok ten einde is. Belangrijke leiders van de roodhemden hebben zich inmiddels aan de politie overgegeven, en daarmee is de –overigens twijfelachtige– leiding over de maandenlang opgezweepte demonstranten helemaal weggevallen.Het lijkt er dan ook veel op dat de roodhemden nu op verscheidene plaatsen in Bangkok en elders in het land de boel op stelten aan het zetten zijn, met alle schade, gewonden en doden van dien. Thailand lijkt op de drempel van een veel groter conflict te staan, dat zich zeker niet tot Bangkok zelf zal beperken.
Ziedaar het resultaat van enkele jaren van haat zaaien door de leiders van de roodhemden, die de media op alle mogelijke manieren hebben misbruikt om naast hun terechte klachten over sociale misstanden in het land ook hun regelrechte leugens, halve waarheden en vuilspuiterij over de bevolking uit te gieten. Mede geleid en gefinancierd door de in 2006 verdreven ex-premier Thaksin, die de roodhemden vooral gebruikt om zijn persoonlijke belangen veilig te stellen, ongeacht de grote schade voor Thailand zelf.
Helaas is de informatie van regeringszijde inmiddels ook steeds meer op propaganda gaan lijken. En de regering heeft de kans gemist om de beloofde ingrijpende veranderingen in het land door te voeren die ze beloofd had bij het aantreden eind 2008.
Inmiddels zijn de tegenstellingen binnen de bevolking zo sterk opgelopen dat een aantal gewoonlijk vreedzame burgers nu bereid zijn om de dood in ogen te zien om gerechtigheid te halen. Tal van klachten van de rode beweging zijn gerechtvaardigd, maar dat ze „alleen maar democratie” willen, zoals de roodhemden bleven beweren, gelooft bijna niemand meer. In plaats van democratie probeerden de leiders van de roodhemden de dictatuur van de straat in Thailand te vestigen. En dan te bedenken dat de belangrijkste leiders van de roodhemden drie leden van het parlement zijn. Dat de regering daar een einde aan wil maken is te begrijpen, al kunnen bij de middelen waarvoor ze koos, vraagtekens worden gezet.
Als de berichten juist zijn dat militairen hier en daar in het wilde weg met scherp schoten op groepen demonstranten, lijkt dat eerder op disproportioneel gebruik van geweld dan op een adequate maatregel om de openbare orde herstellen.
Het resultaat is dat in de afgelopen twee maanden al zeker 60 doden zijn gevallen, van wie zeker 42 in de afgelopen zes dagen. Nu heeft Bangkok ook in 1973, 1976 en 1992 veel bloed in zijn straten zien vloeien, maar het aantal doden is nu al veel hoger en loopt met de dag verder op. Tegelijkertijd moet worden gezegd dat het optreden van het leger vandaag in alle opzichten professioneel was, waarbij het gebruik van geweld redelijk beperkt bleef, zeker in vergelijking met soortgelijke acties tegen demonstranten in China of Rusland.
Hoewel het er nu naar uitziet dat de regering de controle over Bangkok zelf weer kan uitoefenen, druppelen de eerste berichten binnen over rellen in het noorden en noordoosten van het land, waar de roodhemden hun machtsbasis hebben.
Er was al gedreigd dat als de autoriteiten de demonstratie in Bangkok met geweld zouden beëindigen, dat de roodhemden dan in allerlei andere steden het gevecht met de autoriteiten zouden aangaan. Het ziet ernaar uit dat dit doemscenario zich inmiddels aan het voltrekken is.
Gevreesd moet worden dat er eerst meer bloed moet vloeien, voordat beide partijen bij zinnen komen. Of de huidige regering dat overleeft, is de vraag. En hoe het ooit tot een verzoening tussen de strijdende partijen moet komen, is evenmin duidelijk. Ex-premier Thaksin kan in zijn handen wrijven.