Dijkstal kwam in 1982 in de Tweede Kamer terecht, nadat hij succesvol was geweest als gemeenteraadslid en wethouder in zijn woonplaats Wassenaar. In de Kamer was hij een van de voorstanders van het zogeheten Des Indesoverleg, waarbij vertegenwoordigers van niet-christelijke partijen bijeenkwamen om de mogelijkheden te bezien van een coalitie zonder het CDA.Toen de droom van een paars kabinet in 1994 in vervulling ging, trad Dijkstal namens de VVD toe als minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier. Binnen dit kabinet, waarin de tegenstellingen soms groot waren, kon hij zijn eigenschap als bruggenbouwer ten volle waarmaken.

In december 1995 vloog Dijkstal uit de bocht. In het opinieblad Elsevier stelde hij dat de vrijheid van onderwijs wat hem betreft niet langer gewaarborgd hoeft te worden in de grondwet, omdat iedereen in Nederland dat recht accepteert. De christelijke partijen vlogen in de gordijnen en toenmalig premier Kok nam ondubbelzinnig afstand van de suggestie.

Dijkstal was wars van het populisme van Fortuyn en van Wilders. Dat leverde hem kritiek op vanuit de rechtervleugel van de partij. Dijkstal zou niet sterk genoeg inzetten op integratie, het thema waar zijn voorganger, Bolkestein, zich wel op profileerde.

De VVD-politicus trok zich in 2002 terug na een teleurstellend verkiezingsresultaat. In de jaren daarna richtte hij zijn pijlen vooral op zijn partijgenote Verdonk, die als minister van Integratie een streng vreemdelingenbeleid voerde. In 2006 was Dijkstal een van de initiatiefnemers van het manifest ”Eén land, één samenleving”, waarin wordt gepleit voor meer tolerantie.

Dijkstal –vader van twee kinderen– was een toegankelijke, levenslustige en goedlachse persoonlijkheid. Hij zat belangeloos in vele organisaties en hield van sport en van kunst. Hij was dol op jazz en speelde zelf niet onverdienstelijk saxofoon.

Dijkstal bereikte de leeftijd van 67 jaar. De laatste jaren was hij ernstig ziek.