„Thuisblijven zo lang het gaat”
De meeste mensen sterven het liefst thuis. In hun eigen bed, bij hun eigen familie, onder hun eigen schilderij. En het kán ook vaak, zegt Margriet Euwema, wijkverpleegkundige bij de christelijke thuiszorginstelling Curadomi. „Ik had een keer de situatie dat een zestigjarige vrouw haar zieke man thuis verzorgde en werkelijk álles deed, 24 uur per dag: medicijnenpompje bedienen, sondevoeding en zuurstof toedienen.”
Het kan ook anders, weet Euwema (44). „Een vrouw van mijn leeftijd belde me op en zei: Ik wil naar een hospice. Ik moet telkens overgeven. Mijn man kan er niet meer tegen dat hij die zorg alleen moet dragen. Hospicezorg ontstaat vaak daar, waar de draagkracht van de omgeving van de patiënt tekort gaat schieten.”
Zo lang het echter kan, draagt de Amersfoortse wijkverpleegkundige eraan bij om de palliatieve terminale zorg thuis te geven. „Medisch gezien is alles thuis mogelijk: bloedtransfusie, rugkatheter, zuurstof. Als er maar goed samenspel is tussen de specialist, de thuiszorg, de patiënt en de familie.”
Terminale zorg kan nu veel beter thuis gebeuren dan 25 jaar geleden, toen Euwema de zorg in ging. „Er zijn veel nieuwe mogelijkheden gekomen. Zo is er nu 24 uur per dag zorg aan huis mogelijk. Vroeger moest de pijnstiller morfine altijd -en regelmatig- worden gespoten. Nu kunnen familieleden zelf morfinepleisters plakken, die drie dagen werken en veel comfortabeler zijn.”
Ook de bestrijding van het doorliggen is sterk verbeterd. „Vroeger hadden de bedden één hoogte, met één dun matras waarop een plastic hoes lag. Dat was vreselijke broeierig, wat het doorliggen bevorderde. Nu levert de zorg elektrische hoog-laagbedden met dikke matrassen, waarvan een patiënt gemakkelijk kan opstaan. Dit alles gaat het doorliggen tegen en vermindert de afhankelijkheid.”
Euwema is officieel ”thuiszorgmedewerker palliatieve zorg”. Daartoe genoot ze een grondige opleiding en wordt ze zes keer per jaar bijgeschoold in alle aspecten van de palliatieve zorg. „Of het een emotioneel vak is? Ik lig er ’s nachts niet wakker van, maar ik heb wel eens kippenvel op mijn rug of tranen in mijn ogen.”
Eén ding betreurt de wijkverpleegkundige in de terminale thuiszorg. „Een aantal jaren geleden is het rouwbezoek na overlijden beperkt tot één visite een week na het overlijden. „Deze verarming kan problemen in de rouwverwerking opleveren.”
Euwema’s inspanning voor palliatieve zorg reikt verder dan Curadomi. In de loop van dit jaar wordt ze mededirecteur van het volgend jaar te starten hospice Dôme in de keistad, waarvan zij mede-initiatiefneemster is. „Dôme zal zeven bedden tellen en zal het eerste hospice in Amersfoort zelf zijn.”
Week 12 2003 is de eerste Week van de Palliatieve Zorg. Dit is de vijfde aflevering in een serie over betrokkenen bij de zorg voor stervenden.
