Adellijke familie keert terug naar bakermat
Dertig leden van de familie Van Haeften brachten rond Koninginnedag een tweedaags bezoek aan Ophemert, de regio waar hun voorvaderen eeuwenlang de dienst uitmaakten.
„Wat het indrukwekkendste moment was?” Paul Welling, wiens vrouw een telg is van het eeuwenoude geslacht, hoeft er maar even over na te denken. „Het bezoek aan de Sint-Maartenskerk in Ophemert. Daar liggen diverse leden van onze familie begraven. Een van onze neven is er nog organist. Hij verzorgde in de kerk spontaan een klein concert en eindigde met het Wilhelmus. Ontroerend!”Neven, nichten en aangetrouwden in de leeftijd van 9 tot 76 jaar kwamen bij elkaar in Kasteel Ophemert, dat ooit zo’n 300 jaar werd bewoond door de Van Haeftens.
Het was de tweede reünie in anderhalf jaar tijd voor de familie, die in de loop der eeuwen is uitgewaaierd naar onder meer Duitsland, Zwitserland, Spanje, de Verenigde Staten en Argentinië. November 2008 kwamen de Van Haeftens voor het eerst bij elkaar. „Dat was tijdens de herdenking van de honderdste geboortedag van Werner von Haeften in Berlijn”, aldus Welling. „Die ontmoeting beviel zo goed dat we besloten vaker samen te komen. En waar kon dat beter dan in de Betuwe, waar de familie oorspronkelijk vandaan komt. We wilden de geschiedenis van onze familie beter leren kennen en tegelijk de onderlinge band versterken.”
Stamvader van de familie was Rudolf de Cock, die in 1265 zijn bezittingen bij het Gelderse Rhenoy ruilde met graaf Otto van Gelre voor goederen rond Waardenburg. Die ruil was van historisch belang, omdat het bepalend was voor de uiteindelijke vorm van Gelderland.
De achterkleinzoon van Rudolf trouwde rond 1330 met Geertruid van Haeften van Arkel en de Kijfhoek. Vanaf dat moment voerden alle nakomelingen de achternaam Van Haeften.
In de late middeleeuwen behoorde de familie tot de machtigste in de Tielerwaard en wijde omgeving; velen hadden belangrijke functies in het bestuur van de streek en de polders van de Betuwe.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog trad er een tweedeling op in de familie. Sommigen kozen de zijde van prins Willem van Oranje, anderen van de Spanjaarden.
Gerard van Haeften, die als officier van de Prins van Oranje zich in het begin van de 17e eeuw in Krefeld vestigde, werd de stamvader van de Duitse tak van de familie. Uit die tak kwam eeuwen later Werner van Haeften voort, die in 1944 als adjudant van graaf Von Stauffenberg betrokken was bij een aanslag op Hitler. Werners broer Hans-Bernd werd voor zijn aandeel in die aanslag opgehangen.
Daarnaast ontstond een Utrechtse tak die een groot deel van het familievermogen verdiende in Nederlands-Indië. Deze tak was niet meer van adel, omdat ze niet in een rechte lijn van de ridders uit de Betuwe stamde. Vanwege hun verdiensten voor het land mochten de Utrechtse nazaten zich later toch nog jonkheer noemen.
Welling –die zich intensief bezighoudt met de geschiedenis van de familie van zijn vrouw, een rasechte Van Haeften– stelde het programma voor de bijeenkomst samen. Een van de onderdelen was een rondrit langs Haaften. „Daar hebben we het restant van de toren van Kasteel Goudestein beklommen. Het is nu in particuliere handen, maar ooit hebben daar elf generaties Van Haeften gewoond.”
Welling, zelf woonachtig in Tiel, is enthousiast over de bijeenkomst. „Over twee jaar komen we weer bij elkaar. Dan neemt de Duitse tak het initiatief. Tot voor kort kenden we elkaar alleen van de e-mail. Sommigen moeten 300 jaar teruggaan om hun gemeenschappelijke voorvader te vinden, maar we vormen nu een echte familie.”