Bij Skogar ten zuiden van de vulkaan weet het zonlicht nauwelijks door de as in de lucht te dringen en is alles –mensen, dieren en weilanden– onder een dikke, grijze laag bedekt. Boeren proberen te voorkomen dat hun dieren de as inademen of bij het grazen binnenkrijgen. De as kan inwendige bloedingen en op termijn schade aan botten en tanden veroorzaken.Melkveehoudster Berglin Hilmarsdottir deed zaterdag met hulpvaardige buren een poging om haar 120 runderen in de stal te krijgen. Door de schrik en het slechte zicht raakten sommige dieren verdwaald en moesten boeren er met voertuigen opuit om ze op te sporen. „Als ze te veel inademen of opeten bestaat de kans op fluoridevergiftiging”, zegt Hilmarsdottir, die een wit masker draagt.

De fluoride in de as wordt in de magen van de dieren omgezet in zuur, dat de darmwand kan aantasten en bloedingen kan veroorzaken. Het bindt ook de kalk in de bloedstroom en kan op termijn botten en tanden broos maken.

„Wij kunnen ze het beste in de stal zetten, alle ramen dichtdoen en ze van schoon eten en water voorzien zo lang de aarde verontreinigd is”, zegt Hilmarsdottir.

De as die hoog in de lucht wordt gestoten en het luchtverkeer in een groot deel van Europa lamlegt is in andere landen nauwelijks neergeslagen. Het kan gevaar opleveren voor vliegtuigen, maar heeft waarschijnlijk niet al te grote gevolgen voor de menselijke of dierlijke populatie. Maar op het IJslandse platteland dicht bij de vulkaan is de hoeveelheid as overweldigend. De landbouwsector bestaat voor het overgrote deel uit het weiden of hoeden van rundvee, paarden of schapen; de economische schade voor de IJslandse boeren kan enorm zijn.

Aan de noordkant van de vulkaan zijn door de uitbarsting overstromingen ontstaan, maar is nauwelijk as gevallen. Maar schapenhoudster Anna Runolfsdottir (33) bereidt zich voor het ergste, mocht de windrichting wijzigen. Haar schapen zijn net aan het lammeren en zij verwacht dit seizoen tussen de zestig en honderd lammetjes. Maar als haar bedrijf door de as wordt getroffen, vreest zij het ergste. „De dieren vinden de zilte smaak lekker, dus ook als er maar een beetje valt betekent dat gevaar.”

De Britse regering heeft gisteren besloten alles op alles te zetten om 200.000 landgenoten die in het buitenland zijn gestrand als gevolg van de uitbarsting van de Eyjafjallajökullvulkaan op IJsland, te repatriëren. Desnoods worden de marine, cruiseschepen en andere vaartuigen ingezet om mensen terug te halen.