Dat was ook donderdag het geval bij de presentatie van het boek “Wilt u niet aan mijn jasje trekken?”, geschreven door Elsevierjournalist Eric Vrijsen. Vrijsen sloot zich grotendeels aan bij de kritiek die Kamervoorzitter Verbeet eerder uitte op de parlementaire pers, namelijk dat die onvoldoende kritisch is, te weinig inhoudelijk schrijft en de politiek te eenzijdig verslaat vanuit de peilingen.Verbeet en Vrijsen hebben hier beslist een punt. Generaliserend gesproken vervallen politiek journalisten nogal eens in het stramien van: welke persoon of partij heeft gewonnen c.q. verloren? Debatten worden becommentarieerd alsof het sportwedstrijden zijn. Alle aandacht gaat uit naar de techniek, de uitstraling van de spelers en de eindcijfers op het scorebord. Maar waaróver het debat nu precies ging, komen lezers en kijkers slechts mondjesmaat te weten.

Dat alles is niet goed voor de kwaliteit van onze democratie. Het is immers niet de bedoeling dat kiezers op een partij gaan stemmen omdat die partij wint, maar omdat ze zich kunnen vinden in de inhoudelijke standpunten van die partij.

Dat dit mankement in de parlementaire journalistiek wel regelmatig besproken wordt maar slechts zelden gerepareerd, is opvallend maar wel begrijpelijk. Het probleem waarover we spreken heeft namelijk alles te maken met ontzuiling en ontideologisering. Die ontwikkeling leidt niet alleen tot de opkomst van populistische stromingen zoals de PVV en Trots op Nederland, maar doet ook iets met de overige politieke partijen. En met de pers.

Waar een consistente, uit een welomschreven ideologie voortkomende visie op maatschappelijke ontwikkelingen ontbreekt, valt de nadruk bijna vanzelf steeds meer op het politieke spel en de personen. En als dat de diepste oorzaak is voor het hierboven geschetste probleem, is de oplossing natuurlijk niet in een handomdraai te vinden.

Toch is de situatie niet hopeloos. Journalisten kunnen, ook als ze zelf ideologische bevlogenheid missen, wel degelijk meer doen dan schrijven over winnaars en verliezers. Zo kunnen zij zich vaker de vraag stellen wat partijen nu eigenlijk inhoudelijk en concreet willen bereiken en dat voor de lezer op een rij zetten. Ook kunnen zij in plaats van voor de winst-verliesbenadering, kiezen voor een historische benadering. Is dit of dat plan al eens eerder gelanceerd? Waar kwam dat plan destijds uit voort? Wat zijn toen de effecten geweest?

Ten slotte kunnen journalisten uitleggen waarom en hoe de politiek tot een bepaald compromis is gekomen. Welk proces van onderhandelingen is daaraan voorafgegaan en waarom was het onvermijdelijk dat er een middenweg gekozen werd?

Kortom, voldoende werk aan de winkel voor die media die het probleem erkennen en verbetering nastreven. Starten kan vandaag al.