„Het is duidelijk hoe laag de zaak van het protestantisme en van het ware christendom in Schotland is gezonken, nu de paus nadrukkelijk de hoop uitspreekt in het land te gaan evangeliseren”, reageert ds. Macleod, predikant in de Free Presbyterian Church of Scotland (FPC), op het voorstel. „De Reformatie heeft in Schotland diepere sporen getrokken dan in enig ander land. John Knox en zijn broederhervormers hebben dat ingezien. De Church of Scotland is wel de „meest heldere ster van de Reformatie” genoemd (Charles Hodge). Dat de roomse antichrist onze natie weer onder zijn juk zal brengen, bedroeft de harten van het godvrezende deel dat nog in het land is overgebleven”, aldus een bezorgde Macleod.

Een rapport van twee sociologen toonde vorig jaar aan dat het christelijk geloof in Schotland drastisch is teruggelopen. Uit het onderzoek onder 1600 Schotten, dat werd geleid door Steve Bruce en Tony Glendinning, kwam naar voren dat slechts 12 procent van de 5 miljoen burgers regelmatig een kerkdienst bezoekt.

Elke vijf jaar hebben de Schotse rooms-katholieke bisschoppen een onderhoud met de paus. Tijdens hun recente bezoek aan het Vaticaan gaf de kerkleider een analyse van de crisis van het westerse christendom en wees hij enkele wegen die begaan zouden moeten worden. „We nemen waar dat in Schotland, evenals in vele andere landen die eeuwen geleden werden gekerstend, niet langer sprake is van een christelijke maatschappij. Deze crisis kan worden tegengegaan door de ondergaande cultuur te confronteren met een beschaving van liefde, gefundeerd op de universele waarden van vrede, solidariteit, gerechtigheid en vrijheid, waarden die hun vervulling vinden in Christus.”

Om dit te bereiken bepleit de paus een „nieuwe evangelisatie” in Schotland. „Deze zal zich moeten kenmerken door hoop, want de christelijke hoop ondersteunt de bevrijdende waarheid van Christus, blaast kerken en geloofsgemeenschappen nieuw leven in en verrijkt de waarden van de Geest. Pastoraal werk zal weer gericht moeten zijn op het ware doel: heiligheid van het leven.”

Volgens het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk is een heilig leven niet iets aparts, iets dat buiten het dagelijks leven staat. „God roept mensen tot een heilig leven bínnen de normale omstandigheden waarin zij zichzelf geplaatst weten: thuis, in de parochie, op het werk, op school, op de speelplaats.”

Een ander aspect van de herkerstening is de diep gevoelde behoefte om de cultuur te bereiken met het Evangelie, vervolgde hij. „Het delen van gemeenschappelijke waarden en normen stelt een cultuur in staat te overleven en te bloeien. Vooral een maatschappij die godsdienst naar het privé-domein verdringt, heeft een heldere christelijke boodschap nodig. In de nieuwe evangelisatie heeft waarschijnlijk geen groep meer aandacht nodig dan jullie jonge mensen.”

Keith O’ Brien, aartsbisschop van St. Andrews en Edinburgh, kan de visie van de paus „helemaal” onderschrijven. „Heiligheid is in dit land tegenwoordig droevig afwezig.” Het Britse dagblad The Guardian constateerde kort na de uitspraken dat de pauselijke „kruistocht tegen wat hij ziet als decadente westerse waarden” opvallend veel lijkt op de „sentimenten van calvinistische fundamentalisten die de paus normaliter afschilderen als antichrist, maar eveneens de moderne beschaving als corrupt bestempelen omdat deze niet langer voldoet aan de bijbelse norm.”

De analyse van de paus, die zich tooit met de aanmatigende, goddeloze titel ”heilige vader”, is helaas maar al te waar, zegt ds. J. van Woerden uit het Schotse Plockton, predikant van de Associated Free Presbyterian Church of Scotland. „Ik vrees echter dat Jeremia 2:13 niet slechts van toepassing is op Schotland in het algemeen, maar vooral ook op de Rooms-Katholieke Kerk. De boodschap van de paus lijkt mij een geraffineerde truc om de aandacht van de onzedelijke praktijken in de Rooms-Katholieke Kerk af te leiden, onder een dekmantel van evangelisatie, liefde, hoop en heiligheid.”

Volgens ds. Van Woerden zijn veel rooms-katholieken terughoudend in hun financiële steun, omdat ze hun giften niet willen gebruiken om slachtoffers van priesters af te kopen. „Wij behoren hun zielen lief te hebben en te bidden voor de vele gedesillusioneerde roomsen. Niet het semi-pelagianisme en de mis van Rome zijn nodig, maar het zaligmakend geloof in de offerande van het lichaam van Jezus Christus, eenmaal geschied, is noodzakelijk. En hoewel veel minder dan vroeger, wordt deze boodschap in Schotland gelukkig nog verkondigd.”

Ds. Macleod voegt daaraan toe dat „de dagen van de antichrist geteld zijn. We bidden dat de Heere zijn raad en plannen als een achitofelsraad zal verijdelen. En dat Hij Zelf zal komen en ons opnieuw zal doen herleven. Niet alleen Schotland, maar alle landen hebben een uitstorting van de Geest van God zeer nodig.”