De proef vindt plaats in de Large Hadron Collider (LHC), een 27 kilometer lange deeltjesversneller bij de grens van Frankrijk en Zwitserland. Protonen worden in de ronde tunnel op elkaar afgevuurd met de snelheid van het licht, ongeveer 300.000 kilometer per seconde. De wetenschappers kunnen zo 600 miljoen protonbotsingen per seconde tot stand brengen.Bij de botsingen komen fragmenten vrij die inzicht geven in de allerkleinste bouwstenen van materie. Zo zoekt de wetenschap al jaren naar het zogeheten Higgs-boson, een deeltje waarvan het bestaan wel is voorspeld maar dat nog nooit is waargenomen. Deskundigen willen met de proeven een beter inzicht krijgen in de samenstelling van het heelal in de allereerste momenten na zijn ontstaan, volgens wetenschappers door de oerknal meer dan 13 miljard jaar geleden.

Tegenstanders vrezen dat de minioerknallen kleine zwarte gaten kunnen creëren, die uiteindelijk de wereld vernietigen. Rechtszaken tegen de deeltjesversneller liepen op niets uit. Een Indiaas meisje pleegde zelfmoord uit angst voor de ondergang van de aarde. Het CERN bezweert dat de experimenten onschadelijk zijn en dat zulke botsingen in het heelal aan de lopende band voorkomen.

De bouw van de 27 kilometer lange ronde tunnel duurde tientallen jaren en kostte meer dan 6 miljard euro. Bij de protonenbotsingen kunnen de temperaturen oplopen tot 100.000 keer de warmte in het hart van de zon, maar het koelsysteem houdt de versneller op een constante temperatuur van ongeveer 271 graden onder nul. De proeven moeten zorgen voor een enorme hoeveelheid gegevens, genoeg om elk jaar 100.000 dubbelzijdige dvd’s te vullen. De informatie wordt wereldwijd opgeslagen op elf supercomputers. Een daarvan staat in Amsterdam.

Anderhalf jaar geleden werd de deeltjesversneller officieel in gebruik genomen. Voorzichtig lieten wetenschappers protonen een volledige ronde maken. De onderzoekers hoopten binnen enkele maanden aan de slag te kunnen gaan, maar een defect gooide roet in het eten. Een transformator van het koelsysteem viel uit, waardoor het 30 ton wegende onderdeel moest worden vervangen. Pas na een jaar kon de deeltjesversneller weer worden opgestart.

De afgelopen maanden heeft de LHC de energie langzaam opgevoerd. In november vorig jaar vestigde het mega-instrument een nieuw record voor energie, toen twee protonenbundels werden afgevuurd met een kracht van 1,18 tera-elektronvolt (TeV). Sindsdien heeft de deeltjesversneller het record aangescherpt tot 7 TeV. Met die kracht zouden vandaag de eerste protonen op elkaar botsen.

De Large Hadron Collider wordt eind 2011 een jaar lang stilgelegd voor onderhoud. In die tijd worden enkele constructiefouten verholpen.