„Philip Morris handelde in kwade wil en het bedrijf negeerde de rechten van consumenten”, aldus rechter Nicholas Byron van de derde districtsrechtbank in Edwardsville in de Amerikaanse staat Illinois. Van de 10,1 miljard dollar gaat driekwart naar 1,1 miljoen rokers die zich door Philip Morris misleid voelen. Het resterende kwart gaat naar hun advocaten.

De sigarettenfabrikant was ditmaal niet aangeklaagd door zieke rokers, maar door mensen die meenden dat het bedrijf misleidende informatie had verstrekt over de ”light” sigaretten. Ten onrecht werd volgens hen de indruk gewekt dat die sigaretten minder schadelijk waren dan gewone sigaretten. Philip Morris wijst erop dat ook de verpakking van lichte sigaretten de gebruikelijke waarschuwing bevat dat roken schadelijk is voor de gezondheid. Het bedrijf gaat tegen de uitspraak in beroep.

Hier heeft rechter Byron echter een kleine hindernis opgeworpen. Als Philip Morris in beroep gaat, moet het bedrijf eerst een beroepsborg storten van 12 miljard dollar. Er lopen in Illinois vergelijkbare procedures tegen de sigarettenfabrikanten Reynolds en British American Tobacco, die net als Philip Morris Illinois’ wet op consumentenfraude en misleidende handelspraktijken geschonden zouden hebben. Het ging hier om een zogenaamde ”class action lawsuit”, oftewel een proces waarbij derde partijen zich kunnen aansluiten als zij zich op dezelfde gronden benadeeld voelen. Amerikaanse sigarettenfabrikanten vrezen een golf van processen in navolging van deze uitspraak in Illinois. In Florida en in Massachusetts hebben rechtbanken al aan twee klachten de status ”class action” verleend.

Er dreigen nog meer donkere wolken voor de tabakssector. In 1999 spande de Amerikaanse federale overheid een proces aan tegen de sector omdat sigarettenfabrikanten systematisch ontkenden dat roken verslavend en ongezond was, ondanks het feit dat uit eigen onderzoek het tegendeel bleek. De tabaksindustrie zou hierover in 1953 in het geheim afspraken hebben gemaakt. De zaak wordt behandeld door de districtsrechtbank in Washington, waar nu een bedrag van 289 miljard dollar aan de schadeclaim werd gekoppeld. Sigarettenfabrikanten hebben tot half april de tijd om op de aanklacht te reageren. Het proces is gepland voor september volgend jaar.