Wat heeft de EU tot dusver afgesproken ten aanzien van Griekenland?Op 11 februari brachten de leiders een gezamenlijke verklaring naar buiten. Daarin hamerden zij erop dat de betrokken natie fors moet bezuinigen om het enorme begrotingstekort terug te dringen en beloofden zij dat Brussel strikt zal toezien dat dit daadwerkelijk gebeurt.

Tegelijk benadrukten zij vastberaden en gecoördineerd actie te zullen ondernemen als de financiële stabiliteit in de eurozone als geheel dat vereist. Over dit tweede element van hun stellingname blijft echter onduidelijkheid bestaan. Het is nog steeds niet gelukt concrete invulling te geven aan eventueel te treffen maatregelen.

Vorige week waren de ministers van Financiën het toch eens over een noodplan?

Die indruk wekten zij inderdaad, al lieten zij het aan de regeringsleiders over de puntjes op de i te zetten en definitief goedkeuring aan het concept te hechten. Inmiddels blijkt dat er toch nog stevige meningsverschillen zijn, waarbij Duitsland en Frankrijk als hoofdrolspelers met elkaar botsen.

Of er deze week een besluit valt, is onzeker. Bondskanselier Merkel zinspeelt op uitstel. Zij vindt de crisis niet acuut. Onder anderen voorzitter Barroso van de Europese Commissie dringt erop aan wel knopen door te hakken.

Hoe dringend is het om snel een beslissing te nemen over een reddingsoperatie?

De noodzaak om direct in te grijpen dient zich aan zodra Griekenland niet meer aan zijn rente- en aflossingsverplichtingen kan voldoen. Die situatie treedt in als kapitaalverstrekkers op de internationale markt niet langer bereid zijn leningen toe te kennen, omdat zij het risico van wanbetaling in de toekomst te hoog achten.

Volgende maand wordt cruciaal. Dan moet de regering in Athene opnieuw vele miljarden euro’s ergens vandaan halen.

Waarom laat Europa de Grieken niet gewoon zelf hun problemen oplossen?

Loopt het uit op een faillissement, dan dreigen Europese banken in moeilijkheden te raken. Zij hebben namelijk omvangrijke bedragen uitstaan bij de Griekse overheid. Verder slaan de spanningen dan mogelijk over naar andere lidstaten, zoals Spanje en Portugal. Dat zou de positie van de eenheidsmunt verzwakken en het voortbestaan van de eurozone ondermijnen; en dat wil niemand.

Welke opties zijn er om steun te verlenen?

Griekenland heeft geld nodig. Het kan daarvoor aankloppen bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF), dat er speciaal is om in dit soort omstandigheden met kredieten bij te springen en tevens een streng programma voor te schrijven om financieel orde op zaken te stellen. Een tweede mogelijkheid is hulp van EU-zijde –via de afzonderlijke lidstaten, maar wel gecoördineerd– in de vorm van leningen of garanties voor de terugbetaling van leningen.

Hoe liggen de standpunten binnen de EU over de hulpverlening?

Duitsland en Nederland zijn er voorstanders van om het IMF in te schakelen. De parlementen daar menen dat de EU in dit verband geen taak heeft en zijn bovendien bang voor een precedentwerking. Frankrijk daarentegen bepleit juist een Europese oplossing. Ook de Europese Centrale Bank (ECB) opteert voor die aanpak. Zij zouden het een blamage vinden als Europa niet zelf de crisis het hoofd weet te bieden.

Is het denkbaar dat uiteindelijk de belastingbetaler, ook in Nederland, opdraait voor het wanbeleid van de Grieken?

Nee, daar ziet het niet naar uit. Een reddingsoperatie omvat leningen, waarover Griekenland rente vergoedt en die het na verloop van tijd terugstort. Er is geen sprake van schenkingen op kosten van de Europese burger.