Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in een discussienota die dinsdagmorgen is verspreid. „Reële verschillen in productiviteit zouden dan niet meer tot uiting kunnen komen in loonverschillen, waardoor de werkloosheid in relatief minder ontwikkelde Europese landen snel zou oplopen”, schetst het CPB.

Als vakbonden alleen al gelijke looneisen zouden stellen, voorziet het bureau problemen. Het wordt dan namelijk moeilijker voor individuele landen om in te spelen op nationale ontwikkelingen. Wordt een Europees land door een ramp getroffen, dan kan het de economische schade niet meer indammen door eenzijdig de lonen aan te passen.

Tot dusver zijn loononderhandelingen in Europa een binnenlandse aangelegenheid, ondanks dat grote bedrijven steeds Europeser worden. Vakbonden hebben voorlopig alleen in een klein aantal landen gezamenlijke regels afgesproken voor het stellen van looneisen.

De grote verschillen staan verdergaande samenwerking van vakbonden in de weg. „Toch valt niet uit te sluiten dat vakbonden in de toekomst de loonvorming daadwerkelijk internationaal gaan coördineren. Zo zou bijvoorbeeld een Nederlandse vakbond haar looneis kunnen afstemmen op de eis van een Duitse zusterorganisatie. Dit hoeft niet te betekenen dat ze dezelfde loonsverhoging vragen, maar ze kunnen er wel op toezien dat de concurrentiepositie niet sterk verandert”, verwachten beleidsmedewerkers van het CPB.

„Bij zulke lichte vormen van coördinatie kunnen de consequenties voor de Europese arbeidsmarkt beperkt blijven. Het functioneren van de arbeidsmarkt kan zelfs verbeteren omdat samenwerkende vakbonden beter rekening kunnen houden met de invloed van loonstijgingen op inflatie.”