Een halfjaar geleden liet de nu 87-jarige J. van Oord, oud-directeur van waterbouwbedrijf Van Oord, weten geld te willen schenken aan het stadje Goedereede. In overleg met André Kastelein, voorzitter van de Stichting Goereese Gemeenschap, werd besloten de nog incomplete beiaard van de kerktoren in Goedereede aan te vullen met een klok.In 1943 leerde Van Oord het eiland Goeree-Overflakkee kennen. Hij werkte er aan de strekdammen bij de zeedijk het Flaauwe Werk bij Ouddorp. Sindsdien bezoekt hij elk jaar het eiland.

Van Oord is tevreden met de klok, zegt hij in de kantine van klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts tegen zijn familie, leden van de Goereese stichting en afgevaardigden van het bestuurscollege van de gemeente. „Een klok heeft emotie. Als hij luidt, is dat een oproep, net als in de Bijbel: „Waar zijt gij?””

De toren is sinds 1977 voorzien van een beiaard. In 1999 werd het aantal klokken uitgebreid. Maar de klok van Van Oord, een klok op C-toonhoogte, was nog nodig. Volgende maand schenkt het bestuurscollege van de gemeente Goedereede een Es-klok. Daarmee is de beiaard met 52 klokken compleet.

Valse klok

De loodsen van Eijsbouts staan midden in het dorp Asten, op een steenworp afstand van de rooms-katholieke kerk. De schuur voor het gieten van klokken is op leeftijd, maar herbergt modern en nauwkeurig vakmanschap, vertelt adjunct-directeur Joep van Brussel.

Vooraf wordt de klok in was gegoten. Van Brussel: „Dat is de zogenaamde valse klok, omdat hij helemaal lijkt op de echte.” Om deze klok heen komt een mal, bestaand uit een zandmengsel. Daarin wordt het brons gegoten. „Voor deze klok van 2200 kilo gebruiken we 2700 kilo brons. De klok wordt standaard te dik gegoten, zodat we bij het stemmen nog iets van de binnenkant kunnen afslijpen.”

Het randschrift wordt later op de klok aangebracht. Bij de Van Oordklok komt er ”Soli Deo Gloria” en informatie over de schenker op te staan.

Als het brons in de oven met 1100 graden op de juiste temperatuur is, komen vijf mannen, gehuld in aluminiumkleurige pakken, in actie. Ze slaan de lemen prop voor de ovenmond stuk. Het brons gutst als oranje lava in de gietpan: een grote ton met een dikke wand, goed voor 3000 kilo brons. De stukken leem blijven drijven, zodat ze met reusachtige pollepels van het brons kunnen worden afgeschept.

Vervolgens wordt de gietpan, die aan een brug hangt, gekanteld en het vloeibare brons, een mengsel van 80 procent koper en 20 procent tin, in de mal gegoten. Spetters vliegen over de mal heen en branden nog na op de grond. Rookwolken komen vrij en de geur van gesmolten metaal, zoals die ook bij lassen te ruiken is, vult de loods. Na het gieten wordt een krat bier aangerukt.

Carillon

Eijsbouts is met vijftig werknemers de grootste klokkengieterij ter wereld, vertelt Van Brussel. Het familiebedrijf giet duizend klokken per jaar. „De meeste klokken gaan naar het buitenland. De Nederlandse torens zitten al zo goed als vol. De grootste klok die we gegoten hebben, woog 37 ton. Die ging naar Mount Fuji in Japan.” Verder herstelt Eijsbouts klokken, maakt uurwerken en gebruikt de gieterij voor het vervaardigen van beelden.

Wanneer de Van Oordklok in het carillon gaat meezingen, is nog niet bekend. De klokkenstoelen moeten nog gemaakt worden. De toren staat zelf nog voor restauratie in de steigers.

Terwijl het brons stolt in de mal, voert SGP-wethouder A. Admiraal het woord. De klok is volgens hem een grote aanwinst voor het stadje. „De klank ervan is een teken, wijzend naar een andere werkelijkheid.”

Van Oord glimlacht breed. „Bij de SGP kunnen ze het mooi zeggen.”