Kiezers krijgen de volgende vraag voorgelegd: Ik wil dat Bonaire een rechtstreekse band met Nederland zal hebben in de vorm van A. Associatie (Bonaire krijgt een eigenstandige positie binnen het Koninkrijk) of B. Integratie (Bonaire wordt deel van Nederland).De Eilandsraadsleden werden het niet eens over de referendumverordening, zoals de Verenigde Naties in een advies hadden aangeraden. Voor oppositiepartij UPB was de vraagstelling een probleem omdat die onduidelijk zou zijn. Maar ook het feit dat Nederlanders die niet op de Antillen zijn geboren, ruim drie jaar (sinds 1 januari 2007) op Bonaire moeten wonen om te mogen stemmen. UPB noemde dat ’discriminatie’. Jongeren van 16 en 17 jaar zijn niet stemgerechtigd, wat wel het geval was bij het referendum in 2004.

De uitkomst van dat referendum was de keuze voor een directe band met Nederland. De invulling die daaraan sinds die tijd is gegeven, in de vorm van ’openbaar lichaam’ (bijzondere gemeente), heeft geleid tot de roep om een nieuw referendum. Totdat de uitslag van de bindende volksraadpleging bekend is, wordt met Nederland niet onderhandeld over een nieuwe staatkundige verhouding. Dat heeft ertoe geleid dat staatssecretaris Ank Bijleveld van Koninkrijksrelaties (CDA) investeringen in het kader van de staatkundige vernieuwing heeft opgeschort.

Per 10 oktober 2010 houden de Nederlandse Antillen op te bestaan. Curacao en Sint Maarten worden zelfstandige landen binnen het Koninkrijk en Bonaire, Saba en Sint Eustatius krijgen de status van bijzondere gemeente van Nederland. Of dat voor Bonaire ook doorgaat, hangt af van de uitslag van het referendum. De gevolgen van een eventuele keuze voor zelfstandigheid, zijn nog onbekend. Bijleveld heeft meermalen gezegd dat de Grondwet geen mogelijkheden biedt voor associatie.

Vorige week zijn op de Antillen de laaste verkiezingen voor de Staten gehouden. Op Bonaire kreeg UPB twee van de drie Statenzetels. Totaal had de coalitie PDB/LPK meer stemmen dan UPB.