„Jo van Meegeren poseerde voor vervalsing Vermeer”
Meestervervalser Han van Meegeren heeft bij het maken van het doek ”De Emmaüsgangers” hulp gehad van zijn tweede vrouw, Jo. Ze fungeerde vermoedelijk als model voor de vier figuren op het doek dat Van Meegeren in 1937 als echte Vermeer presenteerde.
Deze conclusie trekt Frederik H. Kreuger in zijn boek ”Het Bedrog”, dat zaterdagmiddag in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam wordt gepresenteerd. Van Meegeren heeft altijd ontkend dat Jo van zijn activiteiten op de hoogte was. Op die manier probeerde hij haar tijdens de rechtszaak in 1947 uit handen van justitie te houden. Zijn verhaal werd inderdaad geloofd.
Van Meegeren beweerde dat hij ”De Emmaüsgangers” maakte toen Jo een halfjaar in Nice zat. Ze zou zijn weggelopen omdat ze haar man verdacht van overspel.
Volgens Kreuger werkte Van Meegeren echter jarenlang aan de Vermeer-vervalsing. „Van Meegeren heeft veel proeven gedaan voordat hij de definitieve vervalsing maakte. Om het schilderij oud te laten lijken verwerkte hij de grondstof van bakeliet in zijn verf. Het doek stopte hij vervolgens in een oven, zodat de verflaag het karakteristieke craquelé kreeg. Zijn vrouw moet hiervan op de hoogte zijn geweest, omdat de door Van Meegeren gebruikte stof formaldehyde erg stinkt.”
Kreuger vermoedt zelfs dat Van Meegeren met ”De Emmaüsgangers” een viervoudig portret van zijn vrouw maakte. „De figuren lijken sterk op elkaar en zijn heel tenger. Jo hield ook van poseren, want ze was toneelspeelster. Twee figuren hebben bovendien een pij aan die niet helemaal goed in elkaar steekt. Dat wijst erop dat Jo het kledingstuk zelf maakte. ”De Emmaüsgangers” blijken dus nog valser dan ze waren.”
In 1937 betaalde Museum Boijmans 520.000 gulden voor ”De Emmaüsgangers”, een doek dat deskundigen bestempelden als een van de beste werken van Vermeer. De nieuwe aanwinst was de grote attractie van de tentoonstelling ”Meesterwerken uit vier eeuwen” in juni 1938.
In juni 1945 bekende Han van Meegeren de vervalser te zijn van verschillende schilderijen, waaronder Vermeers, De Hoochs en doeken van Frans Hals.