Samen met zeven andere ambtsdragers van wijkgemeente 2 wordt ouderling-scriba L. van Schie zondag in de Grote Kerk van Harderwijk (her)bevestigd. Ouderling J. P. Vedder neemt dan na een periode van acht jaar afscheid van de kerkenraad. Een herverkiezing was kerkordelijk niet meer mogelijk.Jarenlang bestond de kerkenraad van wijk 2, afgezien van de predikant, uit 25 ambtsdragers: achttien ouderlingen, twee ouderling-kerkrentmeesters en vijf diakenen. Sinds 2003 bleek het echter niet meer mogelijk alle ontstane vacatures op te vullen. Dat aantal liep gaandeweg steeds verder op.

„Wat we de laatste jaren tot het uiterste hebben willen voorkomen, bleef toch als enige optie over, namelijk inkrimping van de kerkenraad”, zo meldde in november een bericht in de kerkbode. „We zijn ons ervan bewust dat het bezoekwerk onder druk komt te staan. Maar er zijn op korte termijn geen andere mogelijkheden.”

Dat in de loop der jaren talloze broeders hun benoeming tot ouderling of diaken niet aannamen, heeft volgens Vedder diverse redenen. Hij signaleert voor een deel afnemend roepingsbesef en het ontbreken van de wil om tijd aan het ambtswerk te besteden, maar vaker overbelasting door overige taken in gezin en op het werk.

Van Schie noemt het „best wel eens ontmoedigend en teleurstellend” als de een na de ander voor zijn benoeming bedankt. Hij wil echter niet te gemakkelijk spreken van gebrek aan geestelijk leven. „Als je als dertiger net bent getrouwd, kinderen krijgt en aan het begin van je carrière staat met aanvullende opleidingseisen, wordt er veel van je gevraagd.”

De vacatures noopten de kerkenraad zich te bezinnen op de voortgang van de pastorale en diaconale zorg voor de gemeente. In 2006 werd besloten tot de instelling van wijkteams. In de zeven teams delen een ouderling en een ouderling-bezoekbroeder –de laatste woont niet alle vergaderingen van de kerkenraad bij– de zorg voor circa 120 adressen met enkele andere gemeenteleden.

Een ouderling heeft de leiding van het wijkteam, waarvan ook een diaken en een of meer evangelisatiemedewerkers deel uitmaken. Van Schie zegt dat hij elke twee maanden overleg met hen heeft om de bezoeken te verdelen, ervaringen uit te wisselen, toerusting te bieden en te bidden. Daarbij zijn ook twee dames aanwezig die namens de gemeente een attentie bezorgen bij onder meer huwelijksjubilea en verjaardagen van 75-plussers.

De inzet van wijkteamleden geeft Van Schie meer ontspannenheid in zijn functioneren als ouderling. „Eerder ging ik eenzaam mijn weg in de wijk. Het bezoekwerk lag stil als ik er zelf een of twee weken geen gelegenheid voor had. Nu gaat het dankzij het wijkteam gewoon door.”

De ouderlingen zouden het liefst zien dat elk adres iedere twee jaar (huis)bezoek kreeg. In de huidige situatie ligt dat tussen de twee en drie jaar. „Veel gemeenteleden vinden dat voldoende”, zegt Vedder. Van Schie vult aan dat het ook voorkomt dat adressen in bijzondere omstandigheden vaker worden bezocht. „De evangelisatiemedewerkers proberen bijvoorbeeld een band op te bouwen met randkerkelijke leden. Soms mogen ze na drie keer een gesprekje aan de deur binnenkomen en volgen daarna meer bezoeken. Daar had ik als ouderling nooit tijd voor.”

Volgens de scriba is de inzet van wijkteamleden niet alleen uit de nood geboren. „We zochten bewust naar een bredere basis voor het pastorale werk. Ook het aspect van kadervorming speelde een rol. Het is mogelijk dat een broeder die in het wijkteam kennismaakt met het bezoekwerk later alsnog ouderling wordt, terwijl hij dat in eerste instantie helemaal niet zou hebben zien zitten.”

Nu de kerkenraad met vijf ambtsdragers is ingekrompen, zit er in de meeste wijkteams geen ouderling-bezoekbroeder meer. De kerkenraad bezint zich op mogelijkheden om de teams in de nabije toekomst nog verder te versterken. De vermindering van het aantal ambtsdragers raakt echter niet alleen het bezoekwerk. Ook andere taken staan onder druk, zoals de aandacht voor jongeren. „Er zijn veel vacatures in het jeugd- en jongerenwerk. We zijn druk bezig nieuwe leiding voor de clubs te vinden.” Vedder: „Daarbij merk je het gemis van een predikant, die vaak als motor fungeert en tegen wie mensen soms minder makkelijk nee zeggen.”

Bij alle organisatorische taken vormen de huisbezoeken voor beide broeders de mooiste kant van het werk. Van Schie: „Mensen met het Evangelie bereiken en daarover met hen doorspreken, dat is het meest wezenlijke van het ambt.”

Dit is de derde aflevering in een serie over vacatures in kerkenraden.

De hervormde gemeente Oude Kerk te Harderwijk bestaat uit vier wijken. Wijkgemeente 2 telt circa 1430 leden (725 pastorale eenheden), die de diensten in de Grote Kerk en in de Bethelkerk bijwonen. Sinds het vertrek van ds. P. J. den Admirant naar Kootwijkerbroek in 2008 is de gemeente vacant. De kerkenraad telde tot eind vorig jaar officieel 25 ouderlingen, ouderling-kerkrentmeesters en diakenen, maar kampte al jaren met vacatures. In november zag de gemeente zich genoodzaakt de kerkenraad in te krimpen van 25 tot 19 leden. „Een forse aderlating.”