De aanslagpoging van de 23-jarige Umar Farouk Abdulmutallab kan resulteren in extra steun aan het regime van president Ali Abdullah Saleh van Jemen, stellen enkele invloedrijke denktanks in de Verenigde Staten.Het kan ook het sudderende debat doen oplaaien over de vraag of het epicentrum van gewelddadig extremisme daadwerkelijk langs de Afghaans-Pakistaanse grens ligt, zoals president Barack Obama stelde toen hij eerder deze maand aankondigde 30.000 extra militairen naar Afghanistan te sturen. Wellicht vormen losse groeperingen en individuen momenteel een grotere dreiging voor de Amerikaanse veiligheid.

„Deze aanslagpoging lijkt geen enkele connectie met Afghanistan te hebben”, zei Paul Pillar, voormalig analist voor de Amerikaanse veiligheidsdiensten, gisteren tegen het weekblad Newsweek. Pillar liet eerder al weten tegen de uitbreiding van de troepen in Afghanistan te zijn. „Het incident herinnert ons eraan dat het tegengaan van dit soort terrorisme geen kwestie is van het controleren van bepaalde plaatsen. Er is minder zichtbaar werk nodig van inlichtingendiensten en op het gebied van rechtshandhaving”, zei hij.

In een bericht dat maandag op een aantal radicaalislamitische websites verscheen, stelde AQAP verantwoordelijk te zijn voor de aanslag op de vlucht van Northwest Airlines, die vrijdag vertrok van Amsterdam naar Detroit. Abdulmutallab was op 24 december van Lagos naar Amsterdam gevlogen.

Uit verschillende rapporten blijkt dat hij tegen zijn ondervragers heeft gezegd dat hij training en explosieven kreeg van AQAP in Jemen, een link die onderzoekers nu bevestigd proberen te krijgen. Sommige deskundigen wijzen erop dat het explosief dat Abdulmutallab wilde gebruiken, PETN, van hetzelfde soort is als het explosief dat in augustus door een andere AQAP-militant werd gebruikt. Toen mislukte een aanslag op prins Mohammed bin Nayef, de directeur van het Saudi-Arabische antiterrorismeprogramma.

Abdulmutallabs vader, een prominente Nigeriaanse bankier, zou de VS en Nigeriaanse functionarissen gewaarschuwd hebben over de radicalisering van zijn zoon na zijn afstuderen aan University College in Londen. Zijn zoon reisde eerder dit jaar naar Jemen, het land waar zijn moeder vandaan kwam, en verbrak vorige maand alle contacten met zijn familie.

In zijn internetboodschap zegt AQAP dat de aanslag bedoeld was als vergelding voor invallen van Jemenitische veiligheidsdiensten bij veronderstelde AQAP-schuilplaatsen in drie steden. Bij die invallen kwamen volgens de regering 34 militanten om, inclusief hoge commandanten. Zeventien mensen werden gearresteerd.

Een niet met naam genoemde Amerikaanse functionaris zei tegen journalisten dat de invallen werden uitgevoerd met Amerikaanse „inlichtingen en vuurkracht.” Jemen heeft meer dan eens ontkend dat er Amerikaanse wapens gebruikt zijn bij de aanvallen op militanten.

Vorige week voerde het Jemenitische leger een luchtaanval uit in de zuidelijke provincie Shabwa, waar volgens de regering hoge AQAP-functionarissen bijeenwaren. Bij die aanval zouden zeker dertig militanten zijn gedood, onder wie de leider van de groep, Nasir al-Wuhayshi, en zijn plaatsvervanger. Ook zou bij die aanslag Anwar al-Aulaqi zijn omgekomen, een in de VS geboren Jemenitische geestelijke. De Amerikaanse majoor die vorige maand op Fort Hood in Texas dertien militairen doodschoot, had e-mailcontact gehad met al Aulaqi.

Maandag werden nog eens 29 andere AQAP-leden gearresteerd. Volgens de regering van Jemen waren zij betrokken bij het plannen van aanslagen op overheidsdoelen en de Britse ambassade in de Jemenitische hoofdstad Sanaa.

Volgens de New York Times maakt Washington zich al lang bezorgd over de ontwikkelingen in Jemen. Het is de bedoeling de hulp in de komende achttien maanden te verdubbelen tot meer dan 70 miljoen dollar.