Viroloog A. Osterhaus van het Nationaal Influenza Centrum in Rotterdam zei maandagochtend binnen twee dagen meer duidelijkheid te verwachten. „Zodra we in samenwerking met het onderzoeksinstituut ID-Lelystad de genetische analyse van het virus hebben vastgesteld, kunnen we mogelijk verbanden leggen.”

Osterhaus noemt landen als Pakistan en Italië als „meest voor de hand liggende” besmettingshaarden.

Zaterdag opperden de Tweede-Kamerleden Atsma (CDA) en Oplaat (VVD) de gedachte dat scharrelkippen wellicht de oorzaak zijn van de mogelijke vogelpestuitbraak. Osterhaus: „Die hebben een grotere kans dan ander pluimvee op contact met poep van trekvogels. Het risico is inderdaad groter.” De viroloog vindt het echter wat ver gaan om scharrelkippen nu al definitief als de oorzaak van de eventuele uitbraak aan te wijzen.

Besmetting kan plaatsvinden via direct contact met zieke dieren, of door blootstelling aan besmet materiaal, zoals mest of kratten. Vaak zijn wilde watervogels virusdragers, waardoor ongemerkt besmetting kan plaatsvinden. Een andere mogelijkheid is indirecte besmetting via de lucht.

Trekvogels kunnen het vogelpestvirus in verschillende varianten dragen, vaak zonder dat ze er zelf ziek van worden. Osterhaus meent dat de besmette trekvogels uit allerlei richtingen kunnen komen. Nederland ligt op de route van sommige vogels die van Siberië via Scandinavië naar Afrika vliegen.

De Vogelbescherming noemt de kans miniem dat trekvogels de vogelpest vanuit Noord-Italië naar Barneveld hebben gebracht. In dat gebied heerst de ziekte al enkele jaren. De vogeltrek komt pas half maart op gang, terwijl de vogels die naar Nederland komen bovendien niet over Italië gaan.