Het boek dat er heel anders uit kwam te zien
Het boek had er veel vrolijker uit moeten zien. Het eindigt echter met zwarte bladzijden. Zo was het ook op de 30e april 2009: de zon scheen, maar de aanslag door Karst T. op de koninklijke familie zorgde voor een donkere schaduw. ”Vivat Apeldoorn & Oranje. Koninginnedag 2009” houdt de herinneringen aan de mooie én de schokkende momenten van die dag levendig.
Koninginnedag 2009 was een prachtige dag: de zon scheen, de koninklijke familie genoot en het programma liep gesmeerd. Apeldoorn had de zaken goed voor elkaar.In ”Vivat Apeldoorn & Oranje” is te lezen en vooral te zien hoe de stad zich voorbereidt op de grote dag. De generale repetitie verloopt goed. „De laatste perkplanten zijn geplant, het gras is geharkt en de lanen zijn geveegd. Laat het feest maar beginnen.”
Daarna vertellen vooral –kleurige– foto’s het verhaal van Koninginnedag: een omhelzing voor prinses Máxima, prins Pieter-Christiaan op de touwbrug, vier Oranjes op een waterfiets, een op naaldhakken touwtjespringende Mabel. Mooi is het om te zien hoe de koninklijke familie met elkaar omgaat: hartelijk, vrolijk, meelevend.
Prachtig is een serie opnamen van een klein meisje –rood vest, witte jurk, blauwe laarsjes– dat koningin Beatrix een schilderij aanbiedt.
Het is terecht dat ook deze elementen van deze feestdag in het boek in beeld zijn gebracht. Ook zij vormen een onderdeel van de herinnering van de tienduizenden mensen die op die dag in Apeldoorn achter de hekken stonden.
Sober
Dan 11.50 uur. De klap. De auto van Karst T. komt tot stilstand tegen de Naald.
De inhoud van het boek verandert. Grijze en zwarte pagina’s. Foto’s tonen een geschokte koninklijke familie, ontredderde mensen, snel reagerende hulpverleners. Het boek is sober: geen beelden van door de lucht vliegende slachtoffers, geen lichamen op het asfalt. Dat is in de samenstellers te prijzen. Die schokkende beelden hebben al te veel mensen op hun netvlies staan.
Het boek beschrijft ook het vervolg: de afgelasting van alle activiteiten door de burgemeester, de persconferentie, brandende kaarsjes in de Grote Kerk, de bloemenzee en de herdenkingsbijeenkomst.
Uniek zijn de foto’s van ontmoetingen die koningin Beatrix, prins Willem-Alexander, prinses Máxima, prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven op 8 mei voorafgaand aan de herdenkingsplechtigheid hebben met nabestaanden en slachtoffers. De foto’s zijn ontroerend. Dat moeten ze ook zijn voor de directbetrokkenen die het boek recent tijdens een bijeenkomst in Apeldoorn kregen aangeboden.
Het boek geeft een waardig overzicht van de aangrijpende dag. Een „verplicht” overzicht, zeggen de gemeente Apeldoorn en de organisatie Koninginnedag Apeldoorn. „Verplicht aan leden van de koninklijke familie, aan de nabestaanden en gewonden, aan alle hulpverleners, aan iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan deze dag en aan iedereen die zich verbonden voelt met Koninginnedag en het koningshuis.”
Mede n.a.v. ”Vivat Apeldoorn & Oranje. Koninginnedag 2009”, door Huub Ummels e.a.; uitg. gemeente Apeldoorn, Apeldoorn, 2009; ISBN 978 90 76859 52 1; 242 blz.; € 19,50.
Eeuwenoude band
”Vivat Apeldoorn & Oranje” bevat een inleiding over de band die de Oranjes door de eeuwen heen met Apeldoorn hebben gehad. Een aantal interessante feiten op een rij.
Stadhouder Willem III wilde in 1684 zijn jachthuis aanvankelijk in Hoog Soeren bouwen. Hij koos pas later voor Het Loo.
Tot begin vorige eeuw bepaalden de Oranjes de benoemingen van predikanten, koster-schoolmeesters en organisten in Apeldoorn, Loenen en Beekbergen.
In de hervormde dorpskerk van Beekbergen staat een in 1779 door stadhouder Willem V geschonken orgel, dat eerst in de Oude Kerk in Apeldoorn dienstdeed.
Koning Willem I financierde de bouw en inrichting van de Nieuwe Kerk in Apeldoorn. De kerk stond op de plaats van de Grote of Loolaankerk.
Koningin Anna Paulowna, getrouwd met koning Willem II, betaalde mee aan de bouw van de eerste rooms-katholieke kerk in Apeldoorn.
Koning Willem III stichtte voor de kinderen van zijn personeel in 1851 een school. Hij bepaalde voor een deel zelf het strakke, maar goede leerprogramma. Later volgde een hbs.
In de zomer van 1876 liet koning Willem III op drie achtereenvolgende zondagen in het park voor Paleis Het Loo concerten geven. Ds. De Braal „van de afgescheidenen” protesteert tegen de zondagse concerten, maar krijgt geen reactie.
Apeldoorn telt tientallen straten, parken, pleinen etc. die naar de Oranjes verwijzen.
Anno 2009 wonen prinses Margriet en haar man in Apeldoorn. Koningin Beatrix en familieleden brengen regelmatig weekenden door op Kasteel Het Oude Loo, dat naast het paleis in de bossen ligt.
De Naald
De Naald is het afgelopen jaar vele malen in beeld geweest en genoemd, maar waarom staat het monument daar eigenlijk? Ook die vraag beantwoordt het boek over Koninginnedag 2009.
Op 16 oktober 1900 maakt hertog Hendrik van Mecklenburg zijn entree in Apeldoorn. Diezelfde avond maakt koningin Emma de verloving van Hendrik met haar dochter Wilhelmina bekend. In november 1901 is dat reden voor de voorzitter van de Feestcommissie 1901 om te pleiten voor een gedenkzuil. Zijn voorstel krijgt veel bijval en het geld stroomt binnen: ruim 3500 gulden.
Gemeentearchitect G. de Zeeuw tekent voor het ontwerp. De Apeldoornse beeldhouwer P. Puijpe maakt reliëfs van koning Willem III en koningin Emma. Die sieren de voet van het monument.
De zuil is niet klaar op de dag van het huwelijk van koningin Wilhelmina, maar wordt korte tijd later onthuld in aanwezigheid van het echtpaar.
