BACTERIE: De Q-koorts is een dierziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii. De bacterie wordt vooral verspreid door melkgeiten. Ook huisdieren, knaagdieren en vogels kunnen besmet raken. Q-koorts is een zoönose. Dat betekent dat besmetting van dier naar mens kan plaatsvinden.BESMET: Nederland heeft vierhonderd geitenbedrijven. Volgens het ministerie van Landbouw zijn nu 55 boerderijen besmet met de Q-koorts. Het gaat in de meeste gevallen om melkgeitenbedrijven, maar in enkele gevallen ook om boerderijen met melkschapen. Daarnaast zijn er nog veertien bedrijven die als twijfelachtig worden bestempeld. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) telt Nederland nu ruim 374.000 geiten. Het RIVM zegt dat 8 procent van die dieren is besmet. Dat komt neer op bijna 30.000 geiten. Het CBS heeft geen cijfers over het aantal melkschapen in Nederland. Volgens het RIVM is ruim 2 procent van de melkschapen besmet.

ZIEKEN: Voor 2007 werden jaarlijks gemiddeld zo’n twintig mensen ziek als gevolg van de Q-koorts, maar in 2007 liep het aantal opeens op naar 168, in 2008 duizend en dit jaar al bijna 2300.

DODEN: Dit jaar zijn er officieel zes doden gevallen als gevolg van de Q-koorts. Volgens experts zijn er sinds 2007 minstens elf slachtoffers gevallen. Harde cijfers over zowel het aantal zieken als doden door Q-koorts zijn moeilijk te geven omdat het niet verplicht is zieken of doden met Q-koorts te melden.

UITBRAAK: Er is nog veel onbekend over de uitbraken van Q-koorts bij mens en dier. Deskundigen menen dat er een verband is tussen de sterke toename van menselijke ziektegevallen en door Q-koorts veroorzaakte abortusgolven op geiten- en schapenbedrijven. Er is inmiddels een vaccin op de markt in Australië, maar dat is nog niet getest voor de Europese markt.

WIE: De ziekte kan ernstige gevolgen hebben voor vooral zwangere vrouwen en voor hun ongeboren vrucht. Ook mensen met hartkwalen lopen een groter risico. Zij kunnen een chronische Q-koorts krijgen die regelmatig opspeelt en erg moeilijk is te bestrijden. Kinderen hebben er veel minder last van. Die kunnen de infectie oplopen zonder dat ze het merken. Waarom relatief veel mannen tussen de 25 en 45 jaar de ziekte oplopen, is niet bekend.

VERSPREIDING: Mensen kunnen de koorts oplopen door het inademen van lucht waar de bacterie in zit. Die komt in de lucht tijdens het lammeren van besmette geiten of schapen. Vooral vruchtwater en de moederkoek van besmette dieren bevatten grote hoeveelheden bacteriën. De bacterie zit ook in melk, mest en urine, maar niet in het vlees van de geit of het schaap.