Een kroon op twaalf jaar provinciebestuur
De opening van de Westerscheldetunnel, vrijdag 14 maart, is een kroon op zijn loopbaan als Zeeuws provinciebestuurder. Hij kan de afronding van het miljoenenproject nog net meemaken. Want na de verkiezingen op 11 maart zet gedeputeerde ing. J. I. Hennekeij een streep onder twaalf jaar provinciale politiek. „Ik ben meer een teamspeler dan een voortrekker.”
Weinig gedeputeerden delen het voorrecht dat de 54-jarige VVD’er Hennekeij volgende maand beleeft: de afronding van een enorm project als de Westerscheldetunnel. Ruim tien jaar geleden kreeg hij de Zeeuwse Staten achter zijn plan om een verbinding tussen Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Beveland aan te leggen. Volgende maand wordt de geboorde tunnel, die bijna 800 miljoen euro kost, door koningin Beatrix geopend.
Een uitputtingsslag?
„Ja. Zowel voor de provincie als voor de aannemerscombinatie. Wat wordt gepresteerd, is van wereldklasse: heel diep in heel slappe bodem wordt op tijd een tunnel opgeleverd tegen een kostprijs die 2 tot 3 procent afwijkt van de raming in 1996. Het is uniek om dat te mogen meemaken.
Als provincie hebben we moeten strijden om het licht voor het plan definitief op groen te krijgen. Er is bijzonder veel overleg geweest, vooral met het Rijk. We deden telkens twee stapjes voorwaarts en een stap terug. Soms kwam ik niet veel verder dan dat het onderwerp bespreekbaar bleef.”
Hoe sterk moet een gedeputeerde in mentaal opzicht zijn voor zo’n project?
„Heel belangrijk is voor mij geweest de steun van de overgrote meerderheid van de Staten. Ik ben geen bestuurder die op eigen houtje opereert. Ik ben meer een teamspeler dan een voortrekker. Ook mijn collega’s in GS stonden altijd vierkant achter het plan: zij hebben hun eigen netwerken gebruikt om in Den Haag steun te verwerven.
Uiteindelijk ligt de regie in handen van de projectgedeputeerde. Je moet ervoor zorgen dat iedereen, zowel in je omgeving als in de Tweede Kamer, weet wat je doet en ook waarom je het doet. Dat laatste is heel belangrijk. Daardoor motiveer je de mensen die voor je bezig zijn. Soms is dat moeilijk geweest, zeker als je je neus stoot en teleurstellingen opdoet. Dan komt het aan op vasthoudendheid, inhoudelijke kennis en creativiteit.”
Is vereenzelviging met zo’n project niet een gevaar?
„Nee, ik denk dat vereenzelviging juist nodig is. Zelf moet je er voor 110 procent in geloven. Ik heb altijd de overtuiging gehad dat de tunnel goed is voor het welzijn en de welvaar van Zeeland. Dat moet je ook uitstralen richting het ambtelijk apparaat. De keerzijde is wel: wordt het echt niets, dan moet je ter wille van je geloofwaardigheid op een gegeven moment aftreden.”
U neemt na de verkiezingen afscheid van de provincie. Wordt u de nieuwe burgemeester van Terneuzen?
„Die vraag hebben meer mensen mij gesteld. Het antwoord is nee. Ik wil me niet meer fulltime voor de politiek inzetten. Wel ben ik kandidaat voor de Eerste Kamer. Daarnaast ben ik beschikbaar voor adviserende opdrachten.”
Wilt u eens reageren op de volgende stellingen:
Het succes van de Westerscheldetunnel gaat ten koste van 360 banen bij de PSD.
„Nee, zo is het niet. De belangen van de PSD’ers gaan ons zeer ter harte. Wij hebben voor de mensen van de PSD een sociaal statuut opgesteld. Er zijn nog zo’n 150 mensen die straks geen baan hebben. Voor hen gaan we actief bemiddelen.”
De kloof tussen provinciale politiek en de kiezers is de afgelopen 12 jaar alleen maar vergroot.
„Ik zou zeggen: Is niet verkleind. De wijze waarop we naar de kiezers gaan, lijkt niet aan te slaan. Het heeft ook te maken met de functies van de provincie. We doen op veel terreinen belangrijk werk, maar we hebben geen echte geen doetaken. Daardoor blijven we wat onzichtbaar.”
Met het openbaar vervoer in Zeeland wordt het nooit wat.
„Daarmee ben ik het oneens. We moeten het OV niet idealiseren. We hebben te maken met een uitgestrekt en dunbevolkt gebied. Toch is er de afgelopen jaren vooruitgang geboekt. Op Schouwen-Duiveland, Zeeuws-Vlaanderen en Midden-Zeeland kunnen we voor hetzelfde geld 5 procent meer bussen laten rijden.”
Het getuigt van politieke arrogantie om een partij met 7 zetels als de SGP buiten het college te houden.
„Ik ben voorstander van een college dat kan bogen op brede steun vanuit de Staten, maar het is niet gezond als die steun uitkomt op 85 tot 90 procent van de Statenleden. Dat wij de vorige periode de VVD/PvdA/CDA-coalitie hebben voortgezet, heeft ook te maken met de persoonlijke verhoudingen binnen de coalitie. Dat geef ik eerlijk toe. We konden heel goed met elkaar samenwerken. Dat heeft een rol gespeeld.”
Burgers mogen wel eens meer waardering hebben voor het werk van Statenleden.
„Als burgers dat niet hebben, ligt dat aan de volksvertegenwoordigers zelf. Het duale stelsel biedt meer ruimte om naar de stem van de kiezers te luisteren. Hoop ik. Want ik ben er niet helemaal zeker van dat dat bij gemeenten daadwerkelijk gebeurt.”
Dit is het derde deel in een serie interviews met provinciale bestuurders in de aanloop naar de verkiezingen voor de Provinciale Staten op dinsdag 11 maart.