Guido de Brès ging op jonge leeftijd over tot de Reformatie. In 1561 stelde De Brès de Nederlandse Geloofsbelijdenis op. In de nacht van 1 op 2 november 1561 wierp hij zijn belijdenis over de muur van het kasteel in Doornik, waar in die tijd landvoogdes Margaretha van Parma verbleef. In 1567 werd De Brès opgepakt, veroordeeld tot de doodstraf en opgehangen.Onbekend

De werken van De Brès zijn voor de meeste mensen ontoegankelijk, omdat ze in het Frans zijn verschenen. Ook zijn ze onbekend omdat ze zeldzaam zijn. Dat was reden om twee jaar geleden de Stichting Heruitgave Werken Guido de Brès op te richten, met als doel het gehele oeuvre van Guido de Brès in het Nederlands te laten verschijnen. Verder zou er een nieuwe, wetenschappelijk verantwoorde biografie van De Brès moeten komen. Het bestuur van de stichting bestaat uit dr. P. Korteweg (voorzitter), A. A. Roukens (secretaris) en J. van den Bosch (penningmeester).

Wapen

Na een voorbereidingsperiode van twee jaar zijn deze week verschenen ”Het wapen van het christelijk geloof” (vertaling van ”Le baston de la foy chrestienne”) en ”Nederlandse Geloofsbelijdenis”. ”Het wapen van het christelijk geloof” was het eerste boek dat De Brès schreef, kort na zijn overgang tot het protestantisme. De eerste druk verscheen in 1555 anoniem, maar het staat vast dat De Brès de auteur is.

De Brès heeft ”Le baston” tweemaal herzien, in 1558 en in 1559. Tussen 1555 en 1601 verschenen er veertien drukken. Dat laat zien hoe populair het boek was. Het boek werd ooit vertaald in het Nederlands, maar tot op heden is deze vertaling nooit gevonden.

Het woord ”baston” uit de titel betekent letterlijk ”stok” of ”staf”. In de zestiende eeuw werd het woord ”baston” vooral gebruikt in de betekenis van ”wapen”. De Brès spreekt in zijn voorwoord van ”baston d’arme”, een strijdwapen. Het boek is een handreiking in de strijd tegen de rooms-katholieken. Het voert de lezer terug naar de bronnen van de Vroege Kerk. Veelvuldig worden kerkvaders geciteerd, zoals Augustinus, Chrysostomus en Hieronymus, maar ook latere schrijvers zoals Bernardus van Clairvaux.

Er is volgens de stichting sprake van een „opvallende belezenheid” van iemand die nog maar net tot het protestantisme was overgegaan en kort daarvoor in een glasatelier had gewerkt. Het boek behandelt onderwerpen zoals de eigenschappen van God, van Christus en van de Heilige Geest, de vrije wil, de verdiensten, de doop, het heilig avondmaal, ”het vasten en de spijzen”, het eren van heiligen, de beelden en het vagevuur.

Dwingen

Een apart hoofdstuk gaat over het onderwerp ”niemand dwingen om te geloven”, met als toelichting: „waarom men niemand met geweld tot het geloof moet dwingen, ook al behoren overtuigde ketters gestraft te worden door de overheid.” Er is ook een kritisch hoofdstuk over „overheden die de gelovigen vervolgen.” De Brès licht daarbij toe: „Overheden die de gelovigen onder het mom van de godsdienst vervolgen, zullen niet ongestraft blijven.”

Het tweede boek, de ”Nederlandse Geloofsbelijdenis” (NGB), is een toelichting op de tekst van de NGB. De toelichting wordt gegeven door middel van kanttekeningen. Om de relatie met de twee andere formulieren van enigheid weer te geven staan bij ieder artikel verwijzingen naar de Heidelbergse Catechismus en de Dordtse Leerregels. Er is ook een inleiding opgenomen over de tijd, de opsteller en de geschiedenis van de NGB.

In de theologische biografie waaraan dr. Korteweg werkt, worden verschillende brieven en andere kleine werken van De Brès opgenomen. Verder is de stichting bezig met een hertaling van ”De wortel, de oorsprong en het fundament der wederdoperen”.

Visitekaartje

De twee werken zijn het eerste visitekaartje van de stichting. Zij hoopt met de nieuwe werken het gedachtegoed van De Brès ingang te doen vinden bij het Nederlandse lezerspubliek. „Als men de boeken bij de stichting bestelt komt de opbrengst ten goede aan de voortgang van het werk”, zegt Roukens. „Er zijn de nodige kosten aan verbonden. Het boek ”Het wapen van het christelijk geloof” moest bijvoorbeeld door twee personen uit het Frans worden vertaald.” De werken kunnen vooralsnog alleen worden besteld bij de stichting (st.gdb@kliksafe.nl).