Een jaar lang was Mathilde bezig met fotograferen. Ze wilde alle aspecten van het leven in Elspeet vast te leggen: oogst, toerisme, catechisatie, jaarwisseling, Koninginnedag enzovoort. Daarbij bracht ze de inwoners nadrukkelijk in beeld. In haar voorwoord schrijft ze over hen: „Steeds zoek in naar antwoorden op de vragen in mij. Wie zijn jullie? Wat houdt jullie bezig? Wat maakt ook jullie zo bijzonder?”Haar afstudeerdocumentaire vorig jaar was een soort samenvatting van het project. Daarover zei ze toen in een interview: „Omdat ik een wat tijdloos document maak, wil ik er graag een mooi boek van maken. Dan heb ik ook de ruimte om alle aspecten van het leven in Elspeet aan bod te laten komen.” Dat boek is er nu.

”Elspeet” is een echt kijkboek geworden. Bijschriften bij de foto’s ontbreken. „Beelden zeggen meer dan woorden” schrijft burgemeester Van Hemmen terecht in zijn voorwoord. En de meeste foto’s spreken inderdaad voor zich.

Toch mist de kijker bij sommige beelden wel enige achtergrondinformatie, zeker als hij buitenstaander is. Hij kan zich wellicht afvragen of de geportretteerde man op bladzijde 15 –ds. Zweistra– advocaat is of predikant. En bij de over het land crossende Opel op bladzijde 58 zou uitleg over deze locale traditie iets kunnen toevoegen. En bij welke gelegenheid treedt de fanfare op een van de laatste pagina’s op? Koninginnedag misschien, de dag waarmee de reportage ook begint?

Dit neemt niet weg dat ”Elspeet” een interessant document is, waarbij Mathilde Berends een zo compleet mogelijk beeld schetst van het dorp en zijn bewoners. Dat betekent dat ze niet alleen de kerkgang en het boerenleven heeft vastgelegd, maar ook café De Blokhut en het vreugdevuur met bijbehorende alcoholconsumptie op oudejaarsavond bracht ze in beeld. Want ook dat is Elspeet.

Zelf zei ze daarover: „Als documentair fotograaf moet ik eerlijk blijven. Ik mag de werkelijkheid niet mooier voorstellen dan ze is. Dat wil niet zeggen dat ik alles zonder meer weergeef. Ik hoef de zonde niet uit te vergroten. Daarom zal ik café of discotheek nooit als los onderwerp kiezen. Binnen het grotere geheel van mijn project kan ik dat wel verantwoorden. Daarbij is het wel zoeken naar de juiste aanpak, omdat het onderwerp gevoelig kan liggen in zo’n kerkelijk dorp.”

Het fotowerk van Mathilde Berends, geen Elspeetse van geboorte, getuigt van vakmanschap en van een grote betrokkenheid bij de mensen van haar dorp. Die combinatie levert een fraai kijkboek op dat meer vertelt over Elspeet dan in woorden valt uit te drukken.

N.a.v. ”Elspeet”, door Mathilde Berends; uitg. Boekencentrum, Zoetermeer, 2009; ISBN 978 90 239 2407 4; 80 blz.; € 14,90.