De plannen voor een nationale synode of „protestants forum” ontvangen een overwegend positief onthaal van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK), Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) en Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland (VGKN).De Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) zijn kritisch, terwijl de Hersteld Hervormde Kerk (HHK), de Gereformeerde Kerken hersteld (GKH), de Gereformeerde Gemeenten (GG), de Gereformeerde Gemeenten in Nederland (GGiN) en de Oud Gereformeerde Gemeenten (OGG) al hebben aangegeven dat ze hoogst waarschijnlijk niet aan de nationale synode zullen deelnemen. Ds. D. Heemskerk, synodepreses van de Hersteld Hervormde Kerk: „Als de remonstranten er zo doelbewust bij betrokken worden, dan is het toch niet vreemd dat andere kerken afhaken?”

De kerken zijn ook verdeeld over de plannen om op basis van de gisteren gepresenteerde ”credotekst” een boodschap voor de Nederlandse samenleving op te stellen. Ds. D. Quant, preses van de laatste synode van de CGK, vindt het credo een mooi uitgangspunt. „Daar kun je kerkbreed achter gaan staan, hoewel er natuurlijk nog best iets over te zeggen valt vanuit de gereformeerde visie.”

A. A. Klein, algemeen scriba van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland, zegt „geen behoefte” te hebben aan het document van de stuurgroep. „Laten we vasthouden aan de Drie Formulieren van Enigheid zoals vastgesteld op de nationale synode in Dordrecht.”

Synodepreses ds. P. Verhoeff van de PKN is het daar niet mee eens. „Als we zouden uitgaan van de Drie Formulieren van Enigheid, dan ben ik bang dat de piketpaaltjes al geslagen zijn voordat een gesprek op gang komt.”

Ds. J. J. van Eckeveld, synodepreses van de Gereformeerde Gemeenten, ziet in het credo „goede dingen” maar noemt het „uiteindelijk toch teleurstellend. Vanwege de haalbaarheid is de streeptheologie gebruikt: er is veel weggestreept om het credo aanvaardbaar te laten zijn. Blijkbaar was het veiliger om te zwijgen over de verkiezing en over hoe we tegen het Woord van God aankijken.”

Diaken L. M. P. Scholten van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland zegt geschrokken te zijn van het geformuleerde credo. „Wat ik totaal mis in dit stuk is Gods eeuwig welbehagen, de leer van Gods soevereiniteit. Het stuk ademt, simpel gezegd, de algemene verzoening. Ik kan het niet anders zeggen.”

Vanuit vrijzinnige hoek klonk gisteren tijdens de presentatie kritiek op onder andere de „al te dogmatische” wijze waarop de credotekst is geformuleerd. Vorige maand liet de Vereniging van Vrijzinnig Protestanten (VVP) al het boekje ”Kiezen voor openheid” het licht zien, met daarin elf interviews. Ds. J. G. Offringa, voorzitter van de stuurgroep Op Goed Gerucht binnen de Protestantse Kerk, stelt vast dat de tijd nog niet rijp is voor een nationale synode. „Ook lijkt het verhelderend van tevoren uit te spreken dat niemand op dit moment zit te wachten op een massieve protestantse eenheidskerk. Dat moet niet stiekem het achterliggende ideaal zijn. Een beetje keuze in de manier van geloven en kerk-zijn blijft prettig.”

Overigens hebben de initiatiefnemers van de nationale synode overleg gehad met de beweging ”Wij kiezen voor eenheid” van ds. R. J. Perk, die min of meer hetzelfde beoogt. De door deze beweging geplande ”nationale verootmoedingsbijeenkomst” zal plaatsvinden ná de nationale synode in het najaar van 2010.

Als deze synode er komt. Want dat hangt af van hoe er de komende tijd op de plannen wordt gereageerd, ook van officieel kerkelijke zijde, aldus ds. G. de Fijter gisteren. „Wij dénken dat er draagvlak voor is, zeker op het grondvlak. Kerkmuren vallen steeds meer weg. Maar je weet het niet. Het zou kunnen zijn dat we straks moeten zeggen dat we ons hebben vergist.”