Balkenende noemde Obama een president met grote ambities, die bindend bezig is en kiest voor de dialoog. Hij prees Obama voor zijn inzet voor de vrede en de ontwikkeling van arme landen. Volgens Balkenende ziet Obama de zaken in samenhang met elkaar. Ook sluit de visie van de Amerikaanse leider over veiligheid, goed bestuur en ontwikkeling aan bij de Nederlandse aanpak, aldus de premier.Het toekennen van de Nobelprijs voor de vrede aan Obama zou het Nederlandse besluit om na 2010 in Uruzgan te blijven, moeten beïnvloeden. Dat stelt Willem Post, Amerikadeskundige van het Instituut Clingendael, gisteren. „Deze prijs geeft hem nog meer aanzien als staatsman”, stelt Post. „Het is uniek voor een Amerikaanse president om toe te geven dat hij een wereldburger is, en dat iedereen elkaar moet helpen in de wereld. Dan zou het wel heel treurig zijn als Nederland om zelfzuchtige redenen zo’n president niet zou steunen in het nemen van die verantwoordelijkheid.”

Post beklemtoont dat Washington nadrukkelijk het Nederlandse model van wederopbouw in Afghanistan heeft geprezen. „Dit is vooral een prijs van hoop”, zegt hij. „Een paar jaar geleden klonk vanuit Washington alleen maar de mededeling dat de rest van de wereld voor óf tegen Amerika was. Obama heeft binnen negen maanden een zwaargewicht naar het Midden-Oosten gestuurd, de betrekkingen met Cuba genormaliseerd, een conferentie over Afghanistan belegd en beloofd dat Guantanamo Bay dichtgaat. Dat is nogal wat.”

De Amerikadeskundigde is ervan overtuigd dat de cynici die nu zeggen dat het vreemd is om een prijs te geven aan een president die pas negen maanden in het zadel zit, ongelijk krijgen. „Dit is zo’n breuk met de periode van Bush en Reagan die alleen maar dachten aan hun eigen land”, vindt hij. „Het feit dat hij erkent dat er meer volken, religies en visies zijn, is deze bekroning al meer dan waard. Hoop overwint uiteindelijk altijd het cynisme.”

Een beaujolais primeur, een jonge wijn. Daarmee vergeleek directeur Jan Gruiters van IKV Pax Christi gisteren de keus voor Obama als winaar van de Nobelprijs voor de vrede. „Het is wat vroeg, hij moet het nog verdienen. Laat maar zien, kernwapens de wereld uit voor 2020.”

Wel is de vredesorganisatie blij met de veranderingen die Obama heeft ingezet. De rede die de Amerikaanse president in Praag hield stemmen de organisatie hoopvol. „Nu is het tijd dat de Nederlandse regering in beweging komt.” IKV Pax Christi voert al sinds jaar en dag campagne voor een kernwapenvrije wereld.

Partijvoorzitter van de Republikeinen Michael Steel zei gisteren dat „de echte vraag die Amerikanen zich stellen, is: Wat heeft president Obama daadwerkelijk bereikt? Het is jammer dat zijn sterrenstatus talloze onvermoeibare activisten die echt iets hebben bereikt op het gebied van vrede en mensenrechten, in de schaduw heeft gesteld.”

De Deense NAVO-chef Rasmussen was positiever. „Obama heeft zich vastberaden getoond vrede te helpen stichten en fundamentele mensenrechten te verdedigen, inclusief via de Atlantische alliantie.” Ook de directeur van het Weense atoombureau IAEA was lovend. „Ik kan niemand bedenken die het nu meer verdient. In minder dan een jaar als president heeft hij de manier veranderd waarop we kijken naar onszelf en de wereld waarin we leven.”

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu was ook positief. „Obama heeft al zo veel mensen in de wereld geïnspireerd, en deze prijs is ook een uitdrukking van de hoop dat met zijn presidentschap een nieuw tijdperk aanbreekt van vrede en verzoening. Nergens is die vrede harder nodig dan in het Midden-Oosten.” Premier Haniyah van Hamas klonk gisteren grimmiger. „Totdat er echt verandering komt in de Amerikaanse politiek bij het erkennen van de Palestijnse rechten is zo’n prijs waardeloos.”