Na de ingrijpende restauratie van Kasteel Waardenburg die eerder dit jaar werd afgerond, bereidt de Stichting Het Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen de opknapbeurt voor van Landgoed Neerijnen. Het landgoed bestaat uit 73 hectare binnendijkse grond en 215 hectare buitendijks gebied in de uiterwaarden. Het herstelplan gaat voornamelijk om de binnendijkse grond die Kasteel Waardenburg en Huis Neerijnen –vroeger Kasteel Klingelenburg– met elkaar verbindt.Huize Neerijnen, tegenwoordig in gebruik als gemeentehuis, groeide in de loop der eeuwen uit tot hoofdresidentie van de gemeente. Volgens landschapsarchitect Eric Blok zorgde dat ervoor dat het landgoed verschillende accenten kreeg. De omgeving van Neerijnen moest via lanen, sierlijke tuinen en rozenperken vooral allure uitstralen. Waardenburg werd omgeven door weilanden, boomgaarden en productiebos.

Het gebied van zo’n 500 meter tussen beide kastelen maakte in de loop der eeuwen een continu proces van verfraaiing door. Rond 1922 maakte de wereldberoemde Leonard Springer een ontwerp om van het bos een park in landschapsstijl te maken. „Hij wilde er een golvend, ruimtelijk park van maken, met doorkijkjes en veel afwisseling van open en beboste plekken. De plannen zijn nooit uitgevoerd. Jammer, het zou een uniek park zijn geworden. Een topper in Nederland”, aldus Blok.

Zo’n 85 jaar later heeft het gebied zich ontwikkeld tot een gevarieerd bos met bijzondere bomen, veel vogels en paddenstoelen. Blok: „Een uniek gebied. Vanuit Brabant het eerste, echte bos na Den Bosch.” De plannenmakers hebben serieus overwogen de oude plannen van Springer nieuw leven in te blazen. „Maar dan zou de bijl erin hebben gemoeten. Waardevolle stukken bos zouden zijn gesneuveld.” Die weg bleek niet begaanbaar, al sluit het concept-ontwerp aan bij de ideeën van Springer.

Als het aan Blok ligt, worden de oude zichtlijnen en doorkijkjes in het landgoed hersteld. Er moet meer ruimte komen door bomen en jonge opslag te snoeien. Zo worden bosschages van elkaar gescheiden die in de loop der jaren zijn samengeklonterd. De allure van het Huis Neerijnen wordt door wandelpaden en een nieuwe rozentuin geaccentueerd, terwijl de omgeving van Kasteel Waardenburg juist zijn nuttige functie –onder andere met een moestuin– terugkrijgt.

Daar hadden de omwonenden geen moeite mee. Wel met het feit dat in het middengebied een flink aantal bomen sneuvelt. „We hadden een bos; het wordt een park. Daar lopen in de winter de reeën; straks wordt het een moestuin. Waarom praat u over doorkijkjes? Als ik een mooi uitzicht wil hebben, ga ik wel naar de polder of de uiterwaarden”, aldus de omwonenden. Hun reacties en die van deskundigen worden meegenomen in het uiteindelijke plan.

Het is overigens de vraag wanneer dat wordt uitgevoerd. De economische crisis heeft ertoe geleid dat de subsidiegelden voor dergelijke grote, groene projecten acuut zijn opgedroogd. „We dachten het hele project in één keer te kunnen uitvoeren. Door de huidige financiële dip maken we deelplannetjes. Zodra we geld hebben, gaan we aan de slag”, liet projectleider Perryck van Het Geldersch Landschap weten.

Kasteel Klingelenburg is vermoedelijk omstreeks 1350 door ridder Gijsbert de Cock als eerste adellijke huis in Neerijnen gebouwd. Samen met het in 1265, in opdracht van Rudolph de Cock gebouwd Kasteel Waardenburg vormt het tegenwoordig één landgoed. De bewoners van Kasteel Neerijnen voerden de naam De Cock van Neerijnen. Het Huis Neerijnen was oorspronkelijk een leen van Waardenburg. Na de familie De Cock hebben onder meer de geslachten Van Broeckhuisen en Van Arckel het landgoed in bezit gehad.

Tijdens het beleg van Kasteel Waardenburg door Willem van Oranje in 1574 moest de Spaansgezinde Catharina van Gelder, moeder van de prinsgezinde Karel van Arckel die voor de Spanjaarden gevlucht was, Kasteel Waardenburg overgeven en verlaten. Hierna is Kasteel Waardenburg geplunderd en grotendeels verwoest. De wederopbouw van het kasteel zou tot 1627 duren. Daarom bewoonden de heren van Waardenburg en Neerijnen na de verwoesting het huis in Neerijnen.