„Je moet recht doen aan een instituut dat uit medewerkers bestaat die hun werk uit overtuiging doen”, aldus Demyttenaere. Hij schreef het boek ”De stoel van Petrus. Achter de schermen van het Vaticaan” (Ten Have, Kampen).Gisteren bracht hij een auteursbezoek aan Nederland. Het doel van zijn missie was „bijna kinderlijk naïef”, zo schrijft hij in het voorwoord van zijn boek: „De paus en zijn entourage confronteren met het veelal negatieve beeld dat in het Westen over het Vaticaan heerst.” „Ik heb altijd het onderscheid gemaakt tussen het gezagsapparaat, dat soms ongemeen hard overkomt, en de individuele mensen die ieder op hun wijze een taak in de hoogste kerkelijke structuren vervullen.”

Voor zijn boek interviewde Demyttenaere een groot aantal hooggeplaatste functionarissen van het Vaticaan. Onder hen Karel Kasteel (de enige hooggeplaatste Nederlander van het Vaticaan en zoon van P. Kasteel die op A. Kuyper promoveerde), Renao Biccardo (secretaris-generaal van Vaticaanstad, de kleinste onafhankelijke staat ter wereld), Antoine Bodar en Monique Frank (Nederlands ambassadeur bij de Heilige Stoel).

De Belgische auteur had een kort onderhoud met paus Benedictus XVI, maar sprak ook met gewone werknemers van het instituut: de webmaster, de kleermaker van de paus, het hoofd van het Vaticaanse tuinpersoneel en de vicecommandant van de Zwitserse Garde. Die gesprekken leidden tot 23 portretten, die inzicht geven in de werkzaamheden en drijfveren van de geïnterviewden.

Het Vaticaan komt over als een bureaucratisch systeem, dat, zoals elk systeem, rigide is, aldus Demyttenaere. Jan Dumon, secretaris-generaal van de Pauselijke Missiewerken van Sint Petrus Apostel, zegt dat de huidige structuur van het Vaticaan tot manipulatie uitnodigt. De hoogste in gezag heeft het laatste woord. „Eindbeslissingen zijn niet vatbaar voor verdere discussie. Eventuele tegenstanders leggen zich trouwens altijd bij de beslissing neer. Dat is een logisch gevolg van de enorme loyaliteit waardoor elke Vaticaanse medewerker wordt gekenmerkt.”

Symboolfunctie
Dumon stelt verder dat de paus weliswaar aan de top van het systeem staat, maar hij is niet het probleem. De paus zou ongelukkig zijn als hij een volledige lijst onder ogen zou krijgen van alles wat met zijn gezag wordt doorgedrukt.

Demyttenaere: „De paus heeft meer een symboolfunctie. Tegelijkertijd heeft hij ook de absolute macht. De paus heeft zijn diensten, de curie. En als de curie een paar keer roept: Zijne Heiligheid heeft gesproken, dan gaat dat een eigen leven leiden.”

Wel is Rome veranderd, stelt Demyttenaere. „De protestanten hebben veel kennis van het Woord van God. Daarvan kan Rome veel leren, zegt men openlijk.”

---

„Heilig worden kost veel”

AMSTERDAM – Hoe komt het dat er zo weinig Afrikaanse of Aziatische heiligen zijn? Reden is dat zij te weinig financiële middelen hebben voor zo’n proces van heiligverklaring, stelt Demyttenaere in zijn boek ”De stoel van Petrus”.

Demyttenaere sprak met „heiligenmaker” Daniel Ols, rapporteur bij de Congregatie voor de Heiligen- en Zaligsprekingsprocessen. Als rapporteur begeleidt pater Ols jaarlijks ongeveer honderd bijzondere overleden mensen naar hun eventuele heiligen- of zaligenstatuut.

Een dossier voor een zaligverklaring bevat zo’n 5000 A4’tjes. Pater Ols brengt deze terug tot circa 800 A4’tjes voordat de paus er een oordeel over velt. Men kan alleen zalig verklaard worden als er postuum één wonder is verricht. Voor een heiligverklaring heb je twee wonderen nodig.

Demyttenaere spreekt van „peperdure heiligen.” Een aanvraag voor een zaligverklaring kost tussen de 30.000 à 50.000 euro, volledig voor rekening van de aanvrager. Het gros van de heiligen is van Italiaanse origine. „Statistisch maakt een Italiaanse religieuze dus veel meer kans om ooit zalig verklaard te worden dan bijvoorbeeld een Tanzaniaanse schoenmaker die het leven van een modelchristen leidde. Zonder een solide organisatie, die zijn zaak jarenlang bepleit en de nodige fondsen verzamelt, heeft een leek geen schijn van kans.”