Fries bier voor Gelderse herdenking
In de „kleinste bierbrouwerij van Nederland” worden acht verschillende speciaalbieren gebrouwen. Op één uitzondering na blijven ze allemaal in Friesland.
„Mout, water, hop en gist; daar moeten we het mee doen”, zegt Aart van der Linde, eigenaar van de Friese Bierbrouwerij. „Zie ons als de warme bakker van het bier. We zijn geen broodfabriek, maar leveren volmoutbier. Met als ingrediënten natuurlijke producten uit de streek.”Na de start in 1985 in het Friese dorpje Uitwellingerga en een paar jaar tussendoor in Sneek, kwam de Friese Bierbrouwerij in 1995 terecht in Bolsward, zomaar in een woonwijk, in een voormalig schoolgebouw. In het jaar 2000 kwam een nieuwe brouwinstallatie in gebruik, waardoor de brouwcapaciteit steeg van 10 naar 20 hectoliter per brouwsel. „Het brouwen gebeurt handmatig met kleine brouwsels. Het is niet de computer die de kwaliteit maakt, maar de individuele brouwer.”
Eind 2002 kwam er een distilleerderij bij. Uit ambachtelijk gebrouwen bier wordt whisky gestookt. „Een logisch gevolg”, aldus Van der Linde (49). „Bier en whisky hebben beide als grondstof gerst en water.” De single malt whisky moet minimaal drie jaar rijpen in gebruikte wijn- of sherryvaten. Sinds vorig jaar beschikt de brouwerij ook over een eigen mouterij.
Per jaar is de Friese Bierbrouwerij goed voor 10.000 flessen whisky en 250.000 liter bier. Dat laatste gaat onder de vlag van Us Heit in flessen van driekwart liter naar winkels en de horeca in Friesland. „We kennen geen klanten, maar fans”, lacht Van der Linde. „Bier is een vechtmarkt. Voor 7 euro heb je tegenwoordig bij de supermarkt een kratje Heineken of Grolsch. Mensen die ons bier drinken zijn liefhebbers.”
Us Heit, Fries voor onze vader, was de bijnaam van de populaire eerste Friese stadhouder graaf Willem Lodewijk (1584-1620). Een standbeeld van hem staat voor het stadhouderlijk hof in het centrum van Leeuwarden. Hij ligt begraven in de Grote Kerk aldaar.
Van der Linde wil zijn bier „niet exporteren” naar andere provincies, laat staan naar het buitenland. „We zitten qua productie vol. We produceren dat wat we in Friesland weg kunnen zetten.” Gecombineerd met een drankenhandel, de ontvangst van groepen en het organiseren van bedrijfs- en familiefeestjes wordt er aan het kleine familiebedrijf een goede boterham verdiend. „Per jaar komen er ongeveer 10.000 mensen langs.” Die krijgen in Bolsward tekst en uitleg over de ontstaansgeschiedenis van het bier en het brouwproces.
De regel dat Us Heitbier niet buiten Friesland te koop is, kent één uitzondering: Airborne Beer. Alleen te koop in de maand september rond de herdenking van de Slag om Arnhem in 1944. Het is een privéproject van de 45-jarige Gerrit Staal uit Oldeberkoop, goede kennis van Van der Linde. Staal wilde tien jaar geleden, bij de 55e herdenking, geld inzamelen voor de organisatie die de belangen behartigde van Britse en Poolse oorlogsveteranen. Hij deed dat met Airborne Beer. Gebrouwen in Bolsward en verpakt in een fles met speciaal etiket. De actie sloeg zo goed aan dat Staal er ieder jaar mee op de markt kwam. In 2002 verkocht hij zijn 5000e fles en vier jaar later de 10.000e. De afgelopen jaren kon Staal ruim 6000 euro overmaken aan het goede doel.
Dit jaar zit het Friese Bier in een fles met een speciale wikkel ter gelegenheid van de 65e herdenking van de luchtlandingen en de daaropvolgende Slag om Arnhem. Inclusief een kaart van het oorlogsterrein. De fles staat voor 5,95 euro te koop in de regio Arnhem-Ede-Wageningen. Staal staat zaterdag zelf met het Airborne Beer op de Ginkelse Hei bij Ede. „Daar kost een fles 5 euro.” Van iedere verkochte fles gaat 1 euro naar een nieuw goed doel: de bouw van een leslokaal met interactieve onderdelen in het Airborne Museum in Oosterbeek.
Er bestaat geen voorraad van het Airborne Beer. De Friese Bierbrouwerij produceert en levert op aanvraag. „Ik bel wanneer ik een auto vol nodig heb”, zegt Gerrit Staal. „Er passen 15 dozen of 180 flessen in.” Van der Linde is niet aangestoken door de actie van zijn vriend. Aan zijn lijf geen polonaise met bijvoorbeeld vlaggetjesdag- of Koninginnedagbier. De enige uitspatting die hij zich permitteert, is de aanmaak van Elfstedenbier. Bolsward is tenslotte een van de beroemde Friese elf steden. „Commercieel onaantrekkelijk want volgens Al Gore komt zo’n tocht er niet meer.”
Staal verkoopt jaarlijks flessen Airborne Beer aan Britse veteranen die voor de herdenking van de Slag om Arnhem overkomen. „Een van hen schaft trouw ieder jaar een fles aan, om er met Kerst van te genieten. But long before Christmas the bottle is empty.”
