”De leer van Christus: praktisch commentaar bij de brieven van Johannes”
Auteur: dr. L. Floor
Uitgeverij: Groen, Heerenveen, 2002
ISBN 90 5829 289 4
Pagina’s: 220
Prijs: € 35,-. Is God te ervaren? Door de opkomst van het postmoderne denken is er een duidelijke verschuiving waarneembaar van het rationele naar het emotionele. De vraag naar ervaring ’mag’ weer. Dr. L. Floor uit Potchefstroom, in Zuid-Afrika, laat in zijn commentaar op de drie Johannesbrieven zien dat deze verrassend actueel zijn. ”Hem kennen”, ”in Hem blijven”, ”Hem liefhebben” en ”uit Hem geboren zijn” zijn woorden uit de religieuze ervaring. Johannes heeft voor ervaring zelfs een specifiek woord: gemeenschap (Grieks: koinoonia). God is te ervaren!

Aan de uitleg gaan bij elke brief de bekende inleidingsvragen vooraf (onder meer: wie is de auteur, plaats en tijd van ontstaan, aan wie gericht, plaats in de canon). Voor Floor staat vast dat Johannes, de bekende apostel der liefde, de schrijver ervan is. Bij de bestreden dwaalleer, een centraal gegeven in de eerste brief, denkt hij aan het docetisme, de loochening van de incarnatie of vleeswording van Gods Zoon. Johannes maakte in zijn brieven veel gebruik van het ”spiraaldenken”: de schrijver herhaalt wat eerder werd gezegd en voegt daar nieuwe gedachten aan toe.

De centrale inhoud van de brieven zijn de leer en het leven van de godzaligheid. Het woord ”leer” komt weliswaar alleen maar voor in de tweede brief; toch geeft het goed aan waar het in het geheel van de brieven om gaat: niet toegeven aan de dwaalleer, maar met hoofd, hart en hand blijven bij de gezonde leer van het Evangelie, de leer van en over Christus.

Ze is tegelijk ook de weg om op te wandelen. Het komt dus aan op een bevindelijke kennis van de waarheid en om een wandel in liefde tot de waarheid. Wie niet in de leer van Christus blijft, kan niet zalig worden.

Het grootste deel van dit commentaar gaat, zoals te begrijpen is, over 1 Johannes. Maar de twee kleinere brieven zijn eveneens rijk van inhoud, bijvoorbeeld wat aanwijzingen voor het gemeenteleven betreft.

Eerbied
Dr. Floor wilde een praktisch commentaar schrijven en is daarin uitnemend geslaagd. Op rustige, heldere en overtuigende wijze voorziet hij ieder vers van de nodige uitleg, met grote aandacht voor de betekenis voor het geloofsleven. Moeilijk problemen, zoals het veelbesproken ”comma Johanneum” (het tekstkritische probleem of 1 Joh. 5:7b-8a oorspronkelijk wel of niet in de brief stond) en een tekst als 1 Joh. 3:19-20 worden helder besproken en waar exegetische beslissingen moeten worden genomen, gebeurt dat beargumenteerd en doordacht. Mij trof ook wat de auteur schrijft over kerk en wereld (blz. 124-125).

Terecht breekt Floor een lans voor het legitieme van de godservaring, maar dan niet als basis voor het geloof, maar als vrucht ervan (blz. 163). De schrijver staat voluit in de gereformeerde traditie, met diep eerbied voor de tekst als Woord van God. Steeds weer stelt hij zich de uitdagende vraag wat déze bepaalde tekst ons nú wil zeggen. Zijn commentaar, geschreven voor theologen en niet-theologen, zijn werkelijk een verademing en verrijking in onze tijd van schriftkritiek en relativering van schriftgegevens.

Inderdaad, God is te ervaren, maar uitsluitend door vast te houden aan en te wandelen in de gezonde leer van het Evangelie. Bijna 2000 jaar geleden werd het antwoord op onze brandende vraag naar godservaring al gegeven, eenvoudig en overtuigend.