Kirgizië is een van de voormalige Sovjetrepublieken in Centraal-Azië. Het grenst aan China en de voormalige Sovjetrepublieken Kazachstan, Oezbekistan en Tadzjikistan. Het gebied is vanouds een centrum in het getouwtrek tussen de grote machten. Mongolen, Arabieren, Chinezen, Britten en Russen probeerden in het verleden allemaal de controle over het gebied te krijgen.De aanwezigheid van de VS in het gebied is nieuw. Sinds 2001 is er een Amerikaanse basis bij de luchthaven Manas bij Bisjkek. Wie per vliegtuig aankomt in het land, ziet als eerste Amerikaanse militaire vliegtuigen.

Kort nadat de VS een basis opzetten bij Bisjkek, openden de Russen hun basis bij de luchthaven Kant, 40 kilometer verderop. Rusland probeert sindsdien zijn aanwezigheid te versterken in het land, dat vroeger Russisch territorium was.

Nadat de Russische president Dmitri Medvedev Kirgizië eerder dit jaar 1,4 miljard euro aan leningen en investeringen toezegde, gaf de Kirgizische president Koermanbek Bakijev opdracht de Amerikaanse basis te sluiten. Maar na een verdrievoudiging van de huur van de basis tot 60 miljoen dollar per jaar, kwam Kirgizië terug op de belofte aan de Russen. Wel kwamen er nieuwe voorwaarden, zoals het verminderen van het niveau van immuniteit van de Amerikanen en bewaking van de vliegbasis door Kirgizische militairen.

De Amerikanen beloofden ook 36 miljoen dollar voor het verbeteren van de infrastructuur van het vliegveld, 30 miljoen voor de bestrijding van terrorisme en drugshandel en 20 miljoen voor ontwikkelingsprogramma’s.

„Als klein land met weinig economische middelen moet Kirgizië het uiterste halen uit dit spel tussen de grootmachten”, zegt de Kirgizische econoom Maksat Korooluev. „Bakijev heeft successen behaald in zijn buitenlands beleid: hij wist zowel van de Russen als van de Amerikanen geld te krijgen, terwijl hij met beide landen de relatie goed heeft gehouden.”

Kirgizische functionarissen beweren dat de Amerikaanse basis niet meer bestaat. Het zou nog slechts een „transitcentrum” zijn voor goederen. De basis dient als tussenstop voor militairen en goederen die bestemd zijn voor Afghanistan.

Rusland verwelkomde de nieuwe deal, en wees op het verschil met een eerdere overeenkomst. „Dit is goed voor iedereen”, zei Medvedev, die de deal ook „een soeverein recht van Kirgizië” noemde.

„Als onderdeel van de overeenkomst lanceert Rusland een nieuwe militaire basis in het zuiden van Kirgizië. Daardoor versterkt Bakijev de strategisch belangrijke zuidelijke grenzen die het land beschermen tegen religieuze extremisten”, zegt Korooluev.