Ouderling-kerkrentmeester Kees Bakker is een oudgediende. De plaatsvervangend voorzitter van de kerkenraad zit ruim dertig jaar in de kerkenraad en heeft het hele proces meegemaakt.„In de tijd van ds. J. Timmer, die hier in de zeventiger jaren van de vorige eeuw stond, is de gemeente rechtzinniger geworden. Ik zat in de hoorcommissie voor het beroepingswerk na zijn vertrek. Iemand noemde toen de naam van ds. G. de Fijter, de latere synodepreses. Hij is beroepen en kwam naar Siddeburen. In zijn tijd is het aantal kerkgangers bijna verdubbeld tot ongeveer 120.”

Dezelfde verandering als in Siddeburen is ook bij andere plaatsen in de provincie Groningen te zien, stelt Bakker. Hij somt de gemeenten moeiteloos op: Oostwold, Stadskanaal, Nieuwe Pekela, Oude Pekela, Vlagtwedde, Sebaldeburen, Onderdendam, Noordhorn, Zuidhorn en Groningen.

Shoppen

Een doorsnee rechtzinnige gemeente is Siddeburen niet. Zo zingt de hervormde gemeente uit het Liedboek, gaat er vier keer in het jaar een vrijzinnige predikant voor, heeft de gemeente vrouwelijke diakenen en zijn er gezamenlijke diensten met de plaatselijke gereformeerden.

Bakker: „In de burgerlijke gemeente Slochteren ontstond in de jaren zestig van de vorige eeuw de Vereniging voor Vrijzinnig Hervormden (VVH), waarbij velen zich aansloten. De vereniging vroeg aan de hervormde gemeenten in de regio om af en toe vrijzinnige predikanten te laten voorgaan. Dat gebeurde in Siddeburen toen zes keer per jaar.

Het gebeurt nog steeds, tegenwoordig vier keer per jaar, ook al slinkt de groep vrijzinnig hervormden in Siddeburen. De diensten worden gehouden onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad, maar kerkenraadsleden zijn niet verplicht om tijdens die diensten aanwezig te zijn.”

Vijf keer per jaar zijn er gemeenschappelijke diensten met de gereformeerden. „Die diensten zijn indertijd begonnen onder de leiding van ds. De Fijter”, geeft Bakker aan. „Toen was de gereformeerde kerk rechtzinniger dan de hervormde. De gereformeerden zeggen nu tegen ons dat wij hen rechts hebben ingehaald. De belangstelling voor die diensten is zeer matig.”

Diaken-scriba Grieteke van Weerden vertelt dat er steeds meer weerstand in de gemeente ontstaat tegen de gereformeerden, die een steeds vrijzinniger koers zijn gaan varen.

„In de tijd van ds. De Fijter hadden beide gemeenten interesse in elkaar en deden ze regelmatig dingen gezamenlijk, maar die interesse is verdwenen. Als er een ge­reformeerde predikant op de hervormde kansel staat, gaan veel hervormde gemeenteleden tegenwoordig shoppen.”

Crematie

Randkerkelijken horen er in Siddeburen ook bij. Het levert wel eens problemen op, met name bij een crematie. Bakker: „De rechtzinnige predikanten hebben een oplossing gevonden. Zij gaan wel mee tijdens een crematie en spreken ook een overdenking uit, maar ze hebben niet de leiding van de bijeenkomst.”

Bakker zegt de tijd meegemaakt te hebben dat de gemeente als los zand aan elkaar hing. „Die tijd is voorbij. Er is een band in de gemeente. Die band is er ook met predikanten. Wie hier ooit predikant geweest is, komt hier graag terug.” De hervormde gemeente in het Groningse dorp is vacant sinds ds. D. Hoolwerf vorig jaar naar Stellendam vertrok.

Van Weerden wijst erop dat het gemeenteleven wel eens moeizaam gaat. „Maar juist doordat het zo moeizaam gaat, realiseer je je dat het geen mensenwerk is. Ik zie er Gods leiding in dat mensen het volhouden. Het werk gaat door.”

Dit is de laatste aflevering van een negendelige serie over kleine gemeenten in de drie noordelijke provincies.