De Raad voor de Rechtspraak, het overkoepelend orgaan voor de rechtbanken, neemt de beveiliging van de gerechten zelf ter hand. Onderzoek moet uitwijzen of de beveiliging op niveau is of dat er extra maatregelen nodig zijn. Ook wordt het transport van gedetineerden onder de loep genomen.

De Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR), de beroepsvereniging van rechters en officieren van justitie in Nederland, verlangt van minister Donner van Justitie dat hij niet alleen een diepgaand onderzoek naar de incidenten instelt, maar dat er ook een brede veiligheidsanalyse wordt uitgevoerd naar de beveiliging bij alle organisaties binnen justitie.

Ook de vakbond CNV Publieke Zaak dringt aan op een intensivering van de discussie over veiligheid voor personeel in gevangenissen en rechtbanken. Volgens D. de Geus hebben de incidenten ook gevolgen voor het plaatsen van twee of drie gedetineerden per cel.

Justitie in Rotterdam heeft donderdag de veiligheidsmaatregelen al doorgelicht. In het gebouw wordt een aantal extra maatregelen getroffen. Zo wordt een vaste detectiepoort bij de ingang van het cellencomplex van het gerechtsgebouw geplaatst.

Ook in het Paleis van Justitie in Arnhem, waar woensdag een verdachte een officier van justitie in gijzeling nam, zijn de veiligheidsmaatregelen aangescherpt. Het openbaar ministerie wil echter niet zeggen welke. Vermoedelijk gaat het om maatregelen in de onderverdieping van het gebouw. Verdachten worden via deze route naar de rechtszaal gebracht. De gijzelnemer haalde op die route een vuurwapen tevoorschijn en dwong daarmee de parketwacht zijn dienstwapen af te geven.

Paleizen van justitie zijn overigens vrij toegankelijk. Het gerechtsgebouw is een publieke instelling, waar openbare zittingen worden gehouden. „Mensen moeten daar zonder belemmering kennis van kunnen nemen, maar die toegankelijkheid heeft nadelen”, zei de Arnhemse officier van justitie A. Coumans.

De marechaussee op Schiphol treft zeer regelmatig steekwapens of andere scherpe voorwerpen aan bij mensen die uit de gevangenis komen. De marechaussee vindt bij gedetineerden uit alle delen van het land verboden attributen, hoewel deze groep mensen bij vertrek uit hun cel op wapenbezit hoort te zijn gecontroleerd.

De Arnhemse officier Van der Krabben is woensdag getroffen door één kogel, vermoedelijk in de schouder. Hij heeft donderdag een eerste verklaring afgelegd. De man die woensdag in de rechtbank in Assen zijn keel doorsneed, blijft na zijn mislukte poging tot zelfdoding zijn doodswens behouden, zo liet zijn advocaat weten. De 29-jarige Joegoslaaf die in gevangenis De Marwei de 51-jarige activiteitenbegeleidster ombracht, heeft inmiddels bekend.

In gevangenissen wordt overigens te lang doorgewerkt. De arbeidsinspectie heeft in de eerste vier maanden van vorig jaar proces-verbaal opgemaakt tegen twaalf gevangenissen wegens overtreding van de arbeidstijdenwet. In totaal werden dertig penitentiaire inrichtingen gecontroleerd, hetgeen 1526 overtredingen opleverde. Bewakers blijken vaak dubbele diensten te draaien of hun vrije dagen niet op te nemen, waardoor ze te lang achtereen werken. Als oorzaak werd opgegeven het hoge ziekteverzuim van rond 12 procent, onderbezetting en toename van het aantal gedetineerden.