„We zakken steeds langzamer naar de bodem toe”, stelt econoom Hans Stegeman van de Rabobank. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakt donderdag bekend hoe sterk de Nederlandse economie in het tweede kwartaal is gekrompen.Analist Aline Schuiling van Fortis Bank voorziet een krimp van 0,7 procent in het tweede kwartaal. Dat zei ze woensdagmorgen in het Financieele Dagblad. „De consument is niet meer zo extreem somber als in het eerste kwartaal. Heel belangrijk voor het vertrouwen bij de consument in Nederland is de aandelenmarkt. De aandelen staan er nu beter voor en daardoor veert het vertrouwen terug. De grote angst is weg.”

Stegeman en zijn collega Charles Kalshoven van ING zijn wat pessimistischer. Zij denken aan een achteruitgang van 1 tot 2 procent. „Het ergste is achter de rug, maar het blijft een beroerd getal”, aldus Kalshoven. „Een jaar geleden kon niemand zich voorstellen dat zo’n krimp een verbetering zou betekenen ten opzichte van het kwartaal ervoor.”

De voorspelde krimp valt evenwel aanzienlijk minder scherp uit dan in de eerste drie maanden van dit jaar, toen het bruto binnenlands product (bbp) liefst 2,6 procent lager uitkwam dan in het laatste kwartaal van vorig jaar.

Dat kan erop wijzen dat de economie de bodem min of meer heeft bereikt. „Alles wat eind vorig jaar de eerste klappen opving, zoals de internationale handel en de industrie, zie je nu stabiliseren”, stelt Stegeman. „De grote somberheid is ook aan het verdwijnen”, voegt Kals­hoven daaraan toe. „Zowel onder consumenten als in het bedrijfsleven is de stemming nog wel negatief, maar zij wordt beter.”

In de duikvlucht naar de bodem zijn echter vele miljarden verloren gegaan. De productie van de industrie is al een halfjaar lang bijna 15 procent lager dan een jaar eerder. De omzet ligt daarbij steevast rond een kwart lager dan vorig jaar.

De uitvoer daalde in mei weliswaar minder hard dan in de voorgaande maanden, maar er werden nog altijd 10 procent minder goederen en diensten aan het buitenland verkocht dan een jaar eerder. Ondertussen neemt de consumptie al maandenlang af.

De relatief bescheiden krimp van de economie ten opzichte van het eerste kwartaal vertaalt zich naar verwachting dan ook in een gapend gat van 5 procent in vergelijking met het tweede kwartaal van 2008.

Dat is min of meer dezelfde achteruitgang die het Centraal Planbureau voorspelt voor het hele jaar. Dat betekent dat het gezamenlijke inkomen van de Nederlanders dit jaar ongeveer 30 miljard euro lager uitkomt dan vorig jaar. Ter vergelijking: in augustus vorig jaar werd voor 2009 nog een bescheiden economische groei van 1 procent (ruim 5,5 miljard euro) voorspeld.

Zowel Kalshoven als Stegeman wijst erop dat de grootste onzekerheid over de economie nu wel is verdwenen. „Vanaf september moest elke nieuwe raming na korte tijd alweer naar beneden bijgesteld worden, maar vanaf april is dat gestabiliseerd. De rust in economenland is weer teruggekeerd”, aldus Stegeman.