Tegen Mugabe en verschillende personen uit zijn directe omgeving bestaat een boycot wegens de slechte situatie van de mensenrechten in Zimbabwe. Belangrijkste maatregel tegen Mugabe is een reisverbod. De meeste Afrikaanse landen hebben echter gezegd niet naar Lissabon te zullen reizen als Mugabe niet mag komen.

De Afrikanen pleiten voor een inreisvisum voor de Zimbabwaanse president. Deze dient volgens hen ook vrij naar een andere top van de EU en vooral Franstalige Afrikaanse landen te kunnen reizen, dit voorjaar in Parijs. Frankrijk, dat deze topontmoeting organiseert, wil volgende maand alleen instemmen met het voortzetten van de boycot tegen Mugabe als Parijs de omstreden president wél een inreisvisum mag geven.

Een woordvoerder van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken zei vorige week dat de sancties een uitzonderingsclausule bevatten voor „politiek overleg ter bevordering van democratie, rechtsorde en mensenrechten.” De woordvoerder benadrukte dat Frankrijk zich aan de vastgelegde procedures wil houden. „Wij begrijpen de emotie die de kwestie Zimbabwe kan oproepen in Groot-Brittannië, waar veel burgers banden hebben of hebben gehad met dit land, maar wij handelen overeenkomstig de regels en op een gepaste wijze.”

De Britse minister van Ontwikkelingssamenwerking, Clare Short, noemde het „schandalig” als Frankrijk Mugabe in Parijs zou ontvangen. De buitenlandwoordvoerder van de Conservatieve oppositie, Michael Ancram, beschuldigde Frankrijk van huichelarij.

Nederland en andere lidstaten dreigen nu op hun beurt weer met een boycot van de topontmoetingen als Mugabe daar wel aanwezig is. „Het is voor ons onvoorstelbaar dat staats- en regeringsleiders deelnemen aan een bijeenkomst waar ook Mugabe mag aanschuiven”, aldus De Hoop Scheffer. „Daardoor staat de top nu op het spel.” De Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Michel, die zich sterk inzet voor meer aandacht voor Afrika, reageerde maandag „zwaar teleurgesteld” op de mogelijke mislukking van de top.

De EU-lidstaten moeten volgende maand unaniem instemmen met voortzetting van de boycot tegen de Zimbabwaanse president. Doordat Parijs dwarsligt, lijkt het moeilijk die boycotmaatregelen met nog eens een jaar te verlengen. De kwestie-Mugabe zorgde er vorig jaar al voor dat toenmalig EU-voorzitter Denemarken de Europees-Afrikaanse topontmoeting afgelastte. Daarop bood Portugal echter aan de bijeenkomst in april in Lissabon te laten plaatshebben.

De sancties tegen Mugabe en zijn naaste medewerkers zijn opgelegd wegens mensenrechtenschendingen en mogelijk frauduleuze verkiezingen die Mugabe vorig jaar maart een nieuwe ambtstermijn van zes jaar opleverden. De driedaagse top in Parijs begint 19 februari, een dag nadat de sancties tegen Zimbabwe verstrijken. De ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie moeten maandag beslissen of de sancties worden verlengd. Als dat het geval is, zal Frankrijk van de overige lidstaten ontheffing moeten vragen om Mugabe te kunnen ontvangen.