„SBY is de president”, zingt een klein jongetje ’s ochtends vroeg op de hoofdweg. Het is vijf minuten voor acht in het dorpje Tonkaina, op 5 kilometer afstand van Manado, Noord-Sulawesi.Drie omaatjes zitten op de houten bank te wachten op hun pisang goreng, de gebakken banaan van de verkoper in de warung naast het stemhokje. „U kunt nu beginnen met stemmen”, zo klinkt de stem van een jonge vrouw via de luidspreker om stipt acht uur. Een oud omaatje pakt haar kleine stembiljet en verdwijnt achter een verroest zinken scherm. Een halve minuut later strompelt ze naar de stembus.

„U loopt verkeerd mevrouw”, roept de zongebruinde dorpswacht in een slordig groen uniform. Ze is vergeten haar vinger in de zwarte inkt te dopen. Er ontstaat enig gelach onder de jonge kiezers. „Sssst”, snauwt een vrouw van de zijkant. „Verkiezingen zijn een serieuze zaak.”

Tonkaina is een arm dorpje, waar de meeste mannen als chauffeur of boer hun gezin moeten onderhouden. Een Nederlandse duikster liet er een schooltje bouwen waar de lokale jeugd een vervolgopleiding krijgt voor het hotelwezen of de lokale duikschool. „Veel ouders kunnen het schoolgeld niet betalen”, vertelt de Nederlandse Mienke Lodewijks, die handenarbeid geeft. Het christelijke dorpje beschikt over enkele simpele houten kerkgebouwtjes. De imposante bakstenen kerken van het nabijgelegen Manado ontbreken.

In Manado-stad lijkt het wel zondag. Maar de grote groepen bij de meer dan 400 verschillende kerken in het havenstadje ontbreken. Ook in het provinciale hoofdkantoor van de kiescommissie KPU is het stil. Geregistreerde kiezers in Indonesië kunnen van acht tot twaalf uur ’s middags hun stem uitbrengen, waarna de andere kiezers die op de kieslijst ontbreken zich alsnog kunnen laten registreren.

„Ze moeten dan wel een geldig persoonsbewijs en familiekaart of paspoort meenemen”, vertelt meneer Daud van de lokale KPU. Om één uur begint het tellen van de stemmen in de stemlokaaltjes. Het hele dorp mag toekijken. De KPU moet de officiële einduitslag uiterlijk 27 juli bekendmaken.

Het constitutionele hof oordeelde maandag dat niet-geregistreerde kiezers mogen kiezen, mits zij een identificatiekaart meenemen. Hiermee haalde het hof de angel uit een dreigend conflict tussen presidentskandidaten, de regering en de KPU. Bij de parlementsverkiezingen in april zouden door kiesfraude en administratieve fouten miljoenen kiezers hun kiesrecht hebben verloren.

De Indonesische president Yudhoyono was maandag opgelucht over het besluit. De afgelopen dagen eisten presidentskandidaten Jusuf Kalla en Megawati Sukarnoputri uitstel van de presidentsverkiezingen. Bij de politiek ingewijden in Jakarta zijn de ogen nu al gericht op de presidentsverkiezing in 2014, als de tweede en laatste termijn van Yudhoyono eindigt.

De grote kanshebber is Megawati’s vicepresidentskandidaat Prabowo Subianto. De steenrijke ex-generaal heeft succes met zijn boodschap over een ”volkseconomie”, die Indonesië van een ”natie van koelies” moet veranderen in een welvaartsstaat.

Ook in Manado is hij populair. Daar houdt men van economische groei, maar er telt ook nog iets anders: Prabawo’s moeder komt uit de streek.
Maar in Manado groeit ook de steun voor de ex-militair Prabowo Subianto, die door mensenrechtenorganisaties verantwoordelijk wordt gehouden voor de ontvoeringen van studentenleiders in 1997 en 1998, en voor bloedig geweld op Oost-Timor.