Deze laatste cijfers komen uit de koker van de Arbeidsinspectie. Donderdag gaf inspecteur C. J. Dietvorst een kijkje in de keuken van zijn dienst tijdens een feestelijke bijeenkomst bij veilingorganisatie The Greenery in Barendrecht. Deze organisatie sleepte de Europese Gezondheids- en Veiligheidsaward in de wacht voor zijn „innovatieve Arbo-beleid."

Misstanden
Dietvorst legde meteen maar de link tussen arbeidsomstandigheden en WAO en ziekteverzuim. „De kosten van arbeidsongeschiktheid bedragen inmiddels 42 miljard gulden. Dat is 10 procent van de loonsom en het blijkt razend moeilijk om deze kosten terug te dringen."

De Arbeidsinspectie pakt misstanden op het werk (onder meer onverantwoorde risico’s, uitbuiting van minderjarigen en structurele belasting van de gezondheid) hard aan. Dat blijkt nodig. Vorig jaar voerde de dienst –„niemand mag ons de toegang weigeren"– bijna 17.000 inspecties uit. In 55 procent van de gevallen werd een overtreding geconstateerd, waarvan er 450 het predikaat “zwaar” kregen.

De boetes zijn niet mis. Vorig jaar werden er 1200 uitgedeeld, in totaal voor 5,5 miljoen gulden. De eerste drie maanden van dit jaar stond de teller alweer op 760 boetes voor een totaalbedrag van 3 miljoen gulden. Nederlandse bedrijven noteerden vorig jaar 2430 ongevallen. Dietvorst: „Het is verplicht die te melden." Bijna 1800 keer ging het om ernstige ongelukken. Honderd ongevallen kenden een dodelijke afloop. „Helaas zet deze tendens zich voort", aldus de inspecteur.

Stress
Fysieke belasting staat boven aan het lijstje met pijnpunten, direct gevolgd door psychische belasting en stress. Die laatste punten zijn lastig te bestrijden, weet Dietvorst. „Wat is nou belasting in geestelijke zin? De Nederlandse Spoorwegen kent een gigantisch ziekteverzuim, onder andere door agressie, geweld en niet zo’n geweldige verhouding tussen personeel en directie. Het kost jaren om daar de zaak weer op de rails te zetten."

De prijs voor veilingorganisatie The Greenery is te danken aan de preventie-activiteiten in de fruitkoelhuizen, die op acht locaties in Nederland staan. Arbo-coördinator D. Bok deed uit de doeken dat werken in een koelhuis niet zonder gevaren is. Om appels en peren lang te kunnen bewaren (tot bijna een jaar), wordt het zuurstofniveau in de opslagruimte verlaagd tot bijna 0 procent.

Aangezien er om de zoveel tijd monsters van het fruit moeten worden genomen, gaan op die momenten de hermetisch afgesloten pakhuizen even open. Bok: „Het is een kwestie van nauwelijks een minuut, maar komt de werknemer iets te lang in contact met die zuurstofarme lucht, dan kán dat dodelijk zijn."

Vaste routes
Om die reden zijn de veiligheidsregels opnieuw in kaart gebracht én weer uitgedragen. The Greenery schafte onder meer apparaatjes aan die het zuurstofniveau meten en beginnen te piepen wanneer de situatie gevaarlijk dreigt te worden. Verder zijn medewerkers nooit alleen bij koelhuisinspecties. Bok: „Ook lopen onze mensen vaste routes als ze binnen zijn. Voorheen kozen ze de gemakkelijkste weg. Maar gaat er dan iets mis, hoe moeten hulpdiensten als brandweer en politie hen dan ooit vinden? Die zijn niet bekend in de wirwar van gangen."

Bok is blij met de Europese prijs. „Dat is toch een erkenning. Arbo-aanpassingen kosten veel geld. Ik ben er elke dag voor op pad." Hij benadrukt dat vooral de houding van de man of vrouw op de werkvloer van belang is. „Arbo doe je samen, zeg ik altijd." Dat kan in kleine dingen zitten. „Vroeger klauterden werknemers in het koelhuis als apen tegen de fruitkisten omhoog, soms 9 meter hoog. Die kisten zijn spekglad. Om die reden hebben we degelijke ladders aangeschaft. Gebruiken de mensen die niet, dan is dat hún probleem."